(مسأله 2085): در چيزهائى كه با وزن يا پيمانه فروخته مىشوند، اگر چيزى را كه مىفروشد، و عوضى را كه مىگيرد، از يك جنس نباشد، و معامله نقدى باشد، زيادى گرفتن اشكال ندارد، ولى اگر معامله با مدت باشد، محل اشكال است، پس اگر يك من برنج را به دو من گندم تا يك ماه بفروشد، صحت معامله خالى از اشكال نيست.
(مسأله 2086): اگر ميوه رسيده را با ميوه نارس آن معامله كند، نمىتواند زيادى بگيرد، و مشهور فرموده‌اند جنسى را كه مىفروشد، و عوضى را كه مىگيرد، اگر از يك چيز عمل آمده باشد، بايد در معامله زيادى نگيرد، مثلا اگر يك من روغن گاو بفروشد و در عوض آن يك من و نيم پنير گاو بگيرد. ربا و حرام است ولى كليت اين حكم محل اشكال است.
(مسأله 2087): جو و گندم در ربا يك جنس حساب مىشود، پس اگر مثلا يك من گندم بدهد و يك من و پنج سير جو بگيرد. ربا و حرام است و نيز اگر مثلا ده من جو بخرد كه سر خرمن ده من گندم بدهد، چون جو را نقد گرفته و بعد از مدتى گندم را مىدهد، مثل آنست كه زيادى گرفته و حرام مىباشد.
(مسأله 2088): پدر و فرزند و زن و شوهر مىتوانند از يكديگر ربا بگيرند، و همچنين مسلمان مىتواند از كافرى كه در پناه اسلام نيست ربا بگيرد، ولى معامله ربا با كافرى كه در پناه اسلام هست حرام است، البته پس از انجام معامله اگر ربا دادن در شريعت او جائز باشد، مىتواند از او ربا بگيرد.
شرائط فروشنده و خريدار (مسأله 2089): براى فروشنده و خريدار شش چيز شرط است: