يكقيراط او با آب كاسنى رافع ذرب واسهال مزمن است فيجن اسم يونانى سدابست فيلز هرج بمعنى سم الفيل است وآن قسمى از لوف اكبير است كه حضض هندى كه عصارهء او وقاتل فيلست فيلجوش فسحق از لوف املكبير است كه او را لوف الجعد نامند فيند وفلينك وفينج حجر القيشور است فيطس بنك اس است فيقن اسم يونانى قرطم است فيقر الغة يونانى وبمعنى تلخست ومراد از وعبر سقوطه تست فيقن اعزيون قرطم بريست اسم يونانى عفص است فنيقس حومانه است فيطل شاه نرجست فيهق اسم اندلس اثلة السودست فيقا اسم عبرانى انفحه است وبسريانى فيثا نامند فيقر اطيون اسم يونانى عنصل است فيتارس اسم يونانى سعامت فيناسيوس اسم يونانى اصابع هرمس است حرف القاف قاقله به فارسى ميل نامند كياز وصغار مىباشد كبار او را غلاف بقدر جوز بوا ومثلث وسياه است ودانهء او مايل بتدوير وصغار او را غلاف سفيد ودامها ريزه تر وبا عطريت وتندى وتلخى اند ونباتش وبقدر وزرع وبرگش عريض وبا خشونت وتند بوى وثمرش در هر شاخها متفرق مىباشد واز هند خيزد وكبار را ذكر وصغار را انثى گويند قوة آن تا ده سال باقيست وكبار او خوشبو ودر تفريح وساير افعال قويتر است در دويم كرم وخشك ومسخن ومحلل وهاضم ومفرح ومقوى دل ومعده ومفتح سدد وباقوة قابضه وملطف وجالى وخوشبو كنندهء عرق ورايحه ء دهان وجهة رياح معده واحشا وغثيان وقى ودرد جگر وسدهء آن خصوصا با غلاف او وجهة صرع وسنگ كرده واغما نافع ونافع ونفوخ او عطسه وآرنده وجهة صداع وصرعه وجنون مفيد وگويند مضر ريه است ومصلحش شكر وقدر شربتش تا دو درهم وبدلش يكوزن ونيم او قاقلهء صغار است يا بوزنش كبابه وقسم صغار او در آخر اول كرم ودر دويم خشك ودر تقوية هاضمه وقويتر از كبابه ومسكن قى ومجفف رطوبت سلينه ودر ساير افعال مانند كبار وقوة قابضهء آن كمتر از آن ومضر امعا ومصلحش كتيرا او قدر شربتش تا دو درهم وبدلش نصف آن كبابه است ونصف حب بلسان قاطانيقى بلغة يونانى بمعنى كف العقابست برگ او مانند مورد وزيتون وثمرش سوراخ وارو شبيه بسيب كوچكى وتخمش مثل نخودى وعبضى مثل كرسنه وگويند در تعشق مؤثر است هر گاه باسم شخصى ومادر آن شخص داده شود وتعليق او را مانع عشق دانستهاند قاقلى اسم قبطيست وبه عربى قلام وبتركى وفارسى شور نامند نباتيست شبيه باشنان واسفند ورطوبت او بيشتر از اشنان واز آن سبز تر وطعم او شور وبا تلخى وشتر بخوردن او راغب وموافق مزاج اوست در دويم كرم وخشك وقليل الغذا وآب او بقدر يكوقيه يا نيم رطل با آب مويز وشكر سرخ مسهل زرداب ومدر بول وحيض ومفتح سدد وجهة ضعف معده وترهل ودرد كمر نافع وتازهء او مدر شير ومحرك ومقوى باه است قانصه به فارسى چينه دان وسنگدان نامند وطيور را بجاى معده است وبهترين او از اردك ومرغ پرداريست وبعد از اخراج عصبهاى او كثير الغذاء ومولد خون صالح ورافع خفقان ودير هضم ومصلحش آبكامه ونمك است ويوست اندرون او را چون خشك كنند وسائيده با آب سرد بنوشند جهة درد معده وزلق الامعأ واسهال بغابت نافع است قار به فارسى مشهور بقير است وآن از زمين با آب گرم از چشمها م يجوشد سياه مايل بسرخى واصل ان بعضى صلب وبرخى مىباشد وبا قدرى خاك نيز طبخ ميدهند تا توان بركشتى وامثال او اندود وقوتش تا سى سال باقيست در سيم گرم وخشك ودر افعال قريب بففر ومنضج دمل ومحلل اخلاط غليظه ولزجهء سينه ودماغ تغير آب وطعام وفساد وبائى هواى ومعين هضم وجهة معده وجگر وسپرز نافع وخوائيدن او جهة رفع رطوبات وثقل زبان وفساد لثه وضرس كه بيحسى دندان مىباشد مفيد و ظرف بقير اندوده مدتى مديد آبرا مانع تغير است وآشاميدن آب از آن ظرف مصلح غلظ آب ورافع طاعون واو المثقاد وشرابيكه ورخم قيراندوده ترتيب دهند گرمتر وسريع بخروج تر از بدنست وخمار او كمتر مىباشد واكثار خوردن قير مورث قرحهء مثانه ومصلحش صمغ عربى ولعابها وقدر شربتش تا يك درهم وبدلش فقر است قاوند اسم روغن منجمد سفيديست شبيه به پيه وبى بوى واز حبشه و نواحى يمن آرند وتخم قاوندى نامند واصل او معلوم نيست بعضى نباتى وجمعى صلواتى دانستهاند گرم ومايل بخشكى محلل رياح ومحرك باه وبا لعابها وحريرها رافع سرفه قديم ودرد زانو وتهيگاه وضعف اعصاب وقدر شربتش تا سه درهم است قاقم پوست حيوانى است از موش بزرگتر وسفيد ودنباله اش كوتاه وسر دنبالهء او سياه لباس او گرمتر از سنجاب وسردتر از سمور ودر خوال مانند فنك است قاتل سحيتان وقاتل السمك ماهيز هر جست قاتل الذئب خانق الذئب است قاتل ابيه نزد بعضى بيد اسقان ونزد جمعى قطلبست قاتل نفسه شامل كافور فرفيون ومانند آن است كه بنفشه تحليل ونقصان پذير باشند قاتل النحل نيلوفر است قاتل النمير خانق النمراست ونزد بعضى مازريون سياه است قاتل الكلب خانق الكلاب وگويند عبارت از ادار اقيست قاتل اخيه
(٢٠٠)