وبدلش او صندل سرخ ونصف آن آب كشنير است فودنج معرب از پودنه فارسيست وبه عربى حبق نامند برى وبستانى وجبلى ونهرى مىباشد ومراد از مطلق او بريست ومشكطر امشيع قسم جبلى است وصنفى از نهرى كه برگش دراز وساقش بزرگست چون در بستانها عرمس نمايند بعد از دو سال نعناع مىشود وپودنه بريرا ساقها منفرق وتند بوى وبا عطريت وبرگش ريزه ومايل ماشد اره وتخمش شبيه بتخم ريحانست در اول سيم كرم وخشك وبغايت ملطف ومدر عرق وحيض ومسهل سودا وقاتل چنين وترياق كزيدن جانوران ومحلل رياح وجهة استسقا ويرقان واخراج مشيمه وفواق وغثيان وثقيه فضول معده وسينه وكزاز وسوزش معده وضمادش جهة سرخ كردن عضو ورفع سپرز وجذام وآثار سياهى جلد وربوى او جهة غشى وفرزجهء او جهة اخراج چنين ونطول او جهة حكة ورياح رحم وصلابات او وخشك سوخته او جهة تقوية لثه سفيد ومضر امعا ومصحلش كثيرا وقدر شربتش تا دو درهم وبدلش مثل ونصف او پودنه نهريست وقسمى از پودنه بريرا برگش دراز ونرم و مايل بسياهى وگل او خوشبو وتند ومايل بزرديست در جميع افعال ضعيفتر از اقسام پودنه است فودنج نهرى قسميرا برگ مثل ريحان كوهى وشاخها پراكنده وگلش بنفش ودر كنار آبها ميرويد وقسمى از آن شبيه بنعناع وبرگش درازتر از آن وساقش قويتر است در آخر دويم كرم وخشك ومدر بول وبا عسل جهة داء الفيل ونفس الانتصاب وتب بلغمى وسودا وى وجذام وبا شراب جهة سموم وفتق عنصيل وهنصه ونطول او جهة نه فع زردى ويرقان وبا عسل ونمك جهة رفع كرم معده وحب القرع وحمول برگ او جهة احتباس حيض نافع وقاتل جنين وبخور وفرش كردن او جهة گريزانيدن هوام وضماد پخته او در شراب جهة ازالهء آثار سياهى جلد وعرق النسأ وقطور آب او جهة كشتن كرميكه در كوش بهم رسد مفيد وچون خشك او را بر موضع گزيدهء هوام به بندند موجب قرحهء آن عضو وجذب سميت است ودر هر عضوى كه كرم متكون كرد و دز ور آن رافع آنست ومضر باه وكرده ومصلحش كتيرا وشربتش يك درهم وبدلش نعناع ونزد بعضى قردماناست فودنج جبلى مشكطرا امشيع است فودح مائهى آبكامه وبعضى ترشيها را نيز ما به مىشود وآن را از آرد جو وآرد كندم كه با آب خمير كرده باشند بى نمك ترتيب ميدهند ودر برگ انجير پيچيده در ظرفى كرده در سايه ميكذراند تا متعفن شود وخشك كردد وضماد او با سركه وروغن كل جهة جرب وخارش بدن ونضج دمل سفيد و محلل قوى است وبعض او را ادويهء خوشبو اضافه نموده با سركه مخلوط ميسازند ومدتى در آفتاب ميكذارند ودر دستورات مذكور است قول باقلى است فوم شامل سير وگندم ونخود است قوه برى ملبكى است فوة الصبغ فوه است فوشنه غوشنه است فوليون اسم يونانى جعده است فوريون عاقر قرحاست فوفه عشبه است فوهل فنا بريست فورس اسم يونانى بق است فوحوليا اسم يونانى حلزونست فولن اسم يونانى برگ بنانانست فولو بيونانى حنظل است فو غلص بيونانى لسان الثور است فهد اسم عربى يوز است فيروز ج معرب از پيروزهء فارسيست وبهترين او نيشابورى كبود صافست كه رنگش در هواى صاف صاف نمايد ودر غير آن مكدر وآنچه از معدن شيراز وكرمان بهم رسد ومايل به سفيدى باشد شبابكى است ومجموع آن از عرق وچربى واز بوى مشك فاسد ميكرد در اول سرد ودر سيم وخشك ومقوى دل ومعده وپاد زهر جميع سموم ورافع اسهال وقرحهء امعاء وساير جراحات باطنى وجهة خفقان وبا عسل جهة صرع وسپرز وسنگ كرده ومثانه واكتحال او جهة دمعه وناخنه وبياض وتقوية روح باصره وفتق طبقه قرنيه وساير طبقات نافع ومضر كرده ومصلحش كتيرا وقدر شربتش نيم درهم وجهة سموم قويه تا يك درهم است وسدس در هم او را بالخاصية جهة گزيدن عقرب مجرب يافته‌اند واز خواص او است كه دارندهء او در آب غرق نشود وصاعقه باو نرسد وداشتن او مقوى دل ومانع خوفست وچون بر اجساد نرم بگذارند صلب كند ومكلس او تكليس معادن وتثبيت نفوس ها ربه مىنمايد فيل حيوان معروفست ودر عضو بلاد دهند نمىباشد وهفت سال يكبار ميزايد ومدت حمل او يك سال مىباشد وبهترين اجزاى او دندان آنست كه حاج نامند سرد وبسيار خشك وحابس اسهال ونزف الدم وبستن او بر عضويكه استخوان شكسته در آن باشد جاذب آن ومعين بر اخراج وخوردن او را تا يك هفته با شراب وفرزجهء او را بعد از طهر جهة حمل عاقره مجرب دانسته‌اند وشراب او با آب پودنه مانع از دياد جذام وسويان كردهء او كه نشارهء عاج نامند بقدر دو درهم كه هر روز با آب عسل بنوشند مقوى قوهء حافظه وفهم ورافع درد پهلو ومفاصل است وضماد سائيدهء او تا مثل آن برادهء حديد جهة بواسير مفيد وتعليق آن بر كردن انسان ومواشى كه در پارچهء سياهى بسته باشند مانع ضرر وبا وطاعون وخوردن بول او كه زيان عاقره ندانند كه بول فيل است ديسقوريدوس بجهة حامله شدن مجرب دانسته وفرموده كه زهرهء او با خون سنگ پشت وتخم او ترياق سموم است وما سرجويه گويد تعليق پوست او مانع تب ربع ما بيه است وفرزجهء سرگين او مانع حمل وبخور او رافع تبهاى مزمنه وگريزاننده هوام وطلاى او رافع كلف وآثار قمل وسوخته او جهة سعفهء رطبه والتيام زخمها مفيد وفرزجهء حضيهء او در اعانت حمل قوى الاثر وخوردن