عقد نموده باشند هاضم وبغايت مشهى وقاطع بغلم معده ورافع قى مايوس العلاج ومقوى معده است وطلاى او زايل كنندهء گوشت زياد زخمها وثاليل و ناصور وبهق وبرص وجرب ودر رفع بياض چشم بوانات بيعديل ويك درهم او در همانروز كشنده ودر استعمال او بانفراد ممنوع است چه آن مورث بيونست كه رفع آن دشوار است وچون قلى را با روغن حل نموده بر انگور بپاشند بزودى مويز گردد وملح القل انشا مذكور خواهد شد قلمداد شيشعانست قليق قار است قلونوس شوط است قلفوط اسم شامى كراث شاميست قلام به عربى قاقل ونزد بعضى رعى الابل است قليقلون قيقهر است قلاد اذربو است قلارى نوعى از انجير سفيد است قلى الصباغين قلى است قلو مانين اسم يونانى ظفر القط است وآن شجرهء ابى مالكست قلاطالس اسم يونانى درخت چنار است قلولا اسم عربى قاز است قلو قبيه اسم عبرانى قرع است قلقديس زاج سفيد است قلقند بدال وبتاء زاج سبز است قلقطار زاج زرد است قلب النحله جمار است قلفونيا بيونانى را نيانجى است كه بآتش پخته باشند ونزد بعضى صنوبر صغار وكبار است قليميا اقليمياست قلوس بلاسيوس اسم يونانى ريه البحر است قلقلان وقلاقل حب القلقل است قلعى رصاص ابيض است قلا جاره بلغة اصفهانى عقيق است وتلان اسم تركى حمار الوحش است قمرى مرغيست از فاخته كوچكتر وبيطوق ومانوس ونوع سفيد او خوش منظرتر است در دويم كرم وخشك وموافق مبرودين ومرطوبين ومولد خلط فاسد واكثار او مورث وسواس وجذام ومصلحش روغنها وادويه ء لطيفه وتدهين بروغن وپيه او موجب سرعت حركت اطفان وتخم او معين نطق ايشان وبودن او در خانها مبطل سحر وچشم بد است قمل به فارسى شپش وبتركى بيت گويند وچون باقلى را سوراخ كرده دو عدد او را جايداده بلع نمايند جهة تب ربع مجرب دانسته‌اند وچون زندهء او را در سوراخ احليل بدوانند رافع احتباس بولست واز خواص اوست كه چون مريض قريب بموت رسد از آن گريزان مىشود وچون زن حامله در كف دست گذاشته شير بران بدوشد هر گاه در ميان شير حركت كند آنزن حامله به پسر خواهد بود واگر حركت نتواند كر بدختر واز مجرباتست قمز اسم تركى شير ماديان است كه بنحو مخصوص ترتيب او كنند ودر لبن مذكور مىشود قمح اسم عربى حنطه است قمرون اسم عربى روبيانست قميله بلغة شامى نوعى از دو قو است كه آن را حشاشته البراغيث نامند قمر بلغة اكسيربان اسم فضه است قم قريش وقمتل قريش قضم قريش است قما شير كما شير است قمحا اسم مصرى قصب الدزيره است قمحية جنس سفوفاتست قنا برى در اصفهان هو چه ودر خراسان برغست گويند واو شبيه باسفناج وبا اندك تلخى وشد وقريب بشبرى وساقش باريك وگلش سفيد وريزه وتخمش در غلافست بقدر نخودى ودر هر غلاف چهار عدد وبسيار شبيه بخرد است در دويم خشك ودر اول كرم ولطيف ومدر بول وحيض وشير وعرق ومفتح سدهء جگر وسپرز وموافق مخرور ومبرود ومقوى مجارى بول وجالى ومقطع ومنقى سينه وريه از اخلاط فاسده وآب او ملين طبع ورافع يرقان وسعوط آب بيخ او جهة رفع رطوبات دماغى وخوردن وطلا كردن او جهة بهق ووضح وگلف مجرب وجهة بواسير نافع ومولد سود او مصحلش وپختن اوست با روغن بادام وامثال آن قنطوريون اسم يونانى وآن نباتيست كبير وصغير را رقيق گويند كبير را ساقش شبيه بساق حماض وخشن وبقدر دو سه رزع وپر شعبه وبرگش مانند برگ زردك ودر هر شعبهء قبه مايل بزردى وگل قبه كحلى وزغب دار و تخمش شبيه بتخم كافته وبيخش سطبر وسرخ وصلب وپر از رطوبت وبسيار سرخ وبا تندى وشيرينى وقبض ومنتبش زمينى كه آفتاب بسيار تابد وكوهها وپشتهاست وقوتش تا ده سال باقيست ودر آخر دويم گرم وخشك وعصارهء بيخ او قويتر از ساير اجزا او مدر حيض ومخرج جنين مرده ومفسد زنده او ومجفف بيلدغ وجهة سرفه كهنه وضيق النفس وفنخ عضل وعصب وشكستكى اعضا وتفتيح سدد وثيقهء دماغ ومضاد تازهء او به تنهائى وخشك او بامراهمها جهة التيام جراحات بغايت قوى الاثر ودر ساير افعال مانند قسم صغير واز آن ضعيفتر است ومضر وسر ومصلحش عسل وقدر شربتش تا دو درهم است قنطوريون رقيق منبتش نزديك آبها وشبيه بقودنج وساقها از هم جدا وبيشاخ وزياده برشبرى وگلش بنفش مايل بسرخى ومانند گل شب بو واز آن كوچكتر وبرگش شبيه ببرك سداب وثمرش شبيه بكندم وبسيار تلخ وبيخش كوچك وپى منافع وقوتش تا ده سال باقيست در اوايل سيم وگرم وخشك ولطيفتر از كبير وساق وبرگ وگل او قويتر از عصارهء او ومجفف بيلذع ودر جميع افعال قويتر از قسم كبير وطبيخ او كه دو مثقال او را با هفتاد ومثقال آب به جوشانيده باشند كه بنصف رسيداه باشد با شكر وامثال او را بنوشند مسهل مرة السود او مرة الصفرا وزرداب وبلغم ورافع ضرر سموم وهوام خصوصا عقرب وصرع وقولنج ودرد مفاصل وامراض بلغمى ومفتح سدهء جگر وصلابت سپرز ومنقى دماغ واعضا وبا ماء الاصول رافع عرق النسا وافراط عمل او مؤدى باسهال ومويست وضماد تازه او جهة قروح خبيثه والتيام جراحات وبا پيه چهة ورم زخمهاى تازه وكهنه وبا آرد ترمسن جهة مفاصل وبا آرد جو جهة دردهاى حاره وشرب عصارهء او با طبيخ حلبه جهة امراض سينه وطلاى عصاره او با سركه جهة درد سريكه از آفتاب وشرب خمر بهم رسيده باشد نافع