1. محقق، سيد على، زندگانى پيشواى هشتم، امام على بن موسى الرضا (ع)، قم، انتشارات نسل جوان، ص 60.
2. اين داستان چنين نقل شده است: زبيده با هارون الرشيد شطرنج بازى مى كرد، و چون رشيد بازى را باخت، زبيده به او حكم كرد كه بايد با زشت ترين كنيز آشپزخانه اش همبستر شود. رشيد كه از اين امر بسى كراهت داشت، حاضر شد ماليات سراسر مصر و عراق را به زبيده ببخشد تا او از اجراى اين خواسته منصرف سازد، ولى زبيده نپذيرفت. رشيد به ناچار كنيزى بنام " مراجل " را يافت كه واجد همهء اين صفات تنفرآميز بود، و با او همبستر شد، و مأمون متولد گرديد (دميرى، حياة الحيوان، قاهره، مكتبة التجارية الكبرى، 1383 ه‍. ق).
اين داستان منافات با آن ندارد كه گفته اند: مأمون در شبى زاده شد كه رشيد به خلافت رسيد، زيرا وليعهدها نيز پيش از رسيدن به خلافت بزرگترين قلمروها را در اختيار داشتند. مثلا همين رشيد سراسر كشور خود را ميان سه فرزندش تقسيم كرده بود (مرتضى الحسينى، سيد جعفر، زندگى سياسى هشتمين امام، ترجمهء دكتر سيد خليل خليليان، چاپ چهارم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1365 ه‍. ش، ص 97).

مفاتيح البحث: الإمام علي بن موسى الرضا عليهما السلام ⁽²⁾، جعفر بن يحيى ⁽¹⁾، كتاب حياة الحيوان للدميري ⁽¹⁾، دولة العراق ⁽¹⁾، هارون الرشيد ⁽¹⁾، الدميري ⁽¹⁾، الإختيار، الخيار ⁽¹⁾