مرصاف غاريقون زنجبيل دارچينى علك البطم كثير از هر يك ده مثقال سنبل الطيب كندر خردل سفيد عود بلسان اسسطو خودوس اذخر قسط شيرين سيساليوس كمافيطوس فته را تينج دار فلمفل عصارهء لحية التيس جند جاو شير سازج ميعهء سايله هر يك هشت مثقال سليخه فلفل سياه وسفيد سورنجان جعده ثوم برى دو قوا اكليل الملك جنطيانا روغن بلسان حب بلسان قرص فرفيون مقل ازرق از هر يك هفت مثقال تخم سداب شش مثقال اشق ناردين صمغ عربى فطر اساليون قروما نا افيون رازيانه كلسرخ بنفشه مشكطيرا مشع از هر يك پنج مثقال اقاقيا ناف سقنقور هو فاريقون از هر يك چهار مثقال ونيم انيسون وج قومو سلبينج اسارون از هر يك سه مثقال صمو غرا در شراب يا سركه يا در مثلث خيسانيده وبا سه وزن ادويه عسل بسرشند وقدر مثلث آنقدر باشد كه صموغرا بپوشاند وبدل سقنقور ماهى روبيان بوزن او يا سملكه صيده كنند وحقير فرص افعى را بهتر ميداند وبه دستور پنير مايهء شتر را وبعد از ششماه استعمال نمايند چون حب بلسان وعود وروغن او مفقودند بدل حسب نيموزن وخب الغار وبدل عود نيموزن او زراوند طويل وبدل سقنقور سمكه صيدا وبدل روغن بلسان روغن ترب كرده وبغايت مؤثر يافته است نسخه ديگر كه معمول حكيم فاضل مسعود عماد الدين محمود است وبا نسخهء كامل الصناعة اختلاف سهلى دار ومر صاف كثير از زعفران زنجبيل دارچينى از هر يك ده درم سنبل الطيب كندر خردل ابيض اذخر عود بلسان وصمغ البطم قسط تلخ اسطو خودوس سسياليوس واز فلفل جند عصاره فسطيداس كه لحية التيس است ميعهء يابسه جاو شبر ساذج هندى از هر يك مشت درم سليخه ناردين فلفل سياه وسفيد اكليل الملك جعده ثوم برى دو قو تخم جزر برى روغن بلسان فرفيون مقل از هر يك شش درم اشق تخم كرفس جبلى مصطكى فطر اساليون افيون رازيانه گلسرخ جنطيانا مشكطرا مشيع پنج درهم صفة ترياق الافاعى كه رفع سميت هوام مىكند واطباى سابق اجماع نموده اند كه هر كه در ويا دريا بعضى اوقات بقدر نيم مثقال با كلاب ويا شراب وقايم مقام آن تناول نمايند بيشك رفع اذيت وباو تب وبانى مىكند وبغايت مجرب دانستهاند واز جالينوس منقول است كه در سال وبائى آن عصر هر كه استعمال نمود سالم ماند صبر زرد وجز ومر صاف وزعفران از هر يك يكجزو ترياق اربعه اول تركيبى است در ترياقات در سيم گرم ودر دويم خشك محلل رياح غليظه ومصلح جگر وسپرز ومفتح سده ومدر فضلات وانچه از جهة برودة محتبس شده باشد وترياق سم مار وعقرب ومورث صداع ودمعه ومصلحش شيره ء خرفه وقدر شربتش تا يك مثقال وقوتش تا دو سال باقيست وبدلش نصف وزنش مترود يطوس صفة ان حب جنطيانا حب الغار ومرصاف زراوند طويل بالسويه عسل سه وزن ادويه ترياق معروف بكشف الهموم منقول از تذكره معتدل مايل بحرارة وقوتش تا بيست سال باقيست وشربتش از يك مثقال تا سه مثقال منقى دماغ وپاد زهر سموم ومقوى باه وجهة جنون نو صرع وماليخوليا با آب مرزنجوش استعمال نمايند وجهة لقوه وفالج وامراض باردهء دماغى وعسر بول وسنگ مثانه با آب كرفس وبا آب ترب وجهة ضيق النفس وسرفه ونفث الدم وخفقان وضعف معده كنار ز اجرت باشد با آب كاسنى واگر از برودت باشد با كلاب وجهة استسقا وسپرز ويرقان وقولنج با آب انيسون وجهة بواسير وامراض مقعد با آب غبار وجهة مفاصل ونقرس با آب بيخ كبر ورازيانه وجهة سموم وجذام با شير تازه دوشيده وجهة برص وبهق لب العسل بنوشند وطلاى او در امراض مذكوره وجهة او رام نافع است صفة آن پوست ترنج وتخم آن وبرگ او از هر يك ده مثقال حب الغار جنطيانا سنبل الطيب مريا فلن از هر برگ هفت مثقال ذرنب درونج اء اطريلال بهمن سرخ وسفيد وانيسون از هر يك سه مثقال زمرد كهربا از هر يك دو مثقال عود هندى هفت مثقال پاد زهر معدنى سيزده دانگ مرواريد چهار مثقال عود را در بيست وشش مثقال گلاب بسايند وپادزهر را در او حل كنند وهفت روز بگذارند ومرواريد در شيشه كرده آب ترنج در او بريزند وسر او را محكم كرده در حمام بگذارند تا حل شود وبعد از حل شدن با عود وفاد زهر محلول مخلوط سازند سه وزن ادويه عسل بقوام آورده را بآتش نرمى بگذارند ومحلول را كم كم در اويخته برهم زنند وبعد از آن ادويه را اضافه كرده بعد از ششماه استعمال نمايند وآتش او بايد بقدرى باشد كه بجوش مىنمايد واگر فاد زهر معدنى بهم نرشد فاد زهر حيوانى بدل او سيزده قيراط كنند ترياق ابوماهر در معاجين مذكور است فصل دويم در ايارجات ايارج لوغازنا از تاليف فيلفريوس استو بلغة يونانى بمعنى دواى الهى مراد از او مسهل است كه بمشيه الله تعالى غوص او در عروق مىشود وثقيه غلط مىنمايد ومتقدمين شرط دانستهاند كه اتش باو نرسد وبا عسل شهد سرشته شود وقوتش تا چهار سال باقيست وگويند تا سى سال وقدر شربتش از نيم مثقال تا چهار مثقال با آبى كه در او بسفايح در وفا وافتيمون وهليلهء كابلى وگل گاو زبان واسطر وس از هر يك بقدر حاجت جوشانيده وبا يك درهم ملح نفطى استعمال نمايند گرم وخشك وجهة عذام وبرص وبهق وصرع وجنون دواء والثعلب وداء الحية وعسر نفس واحتباس حيض وداء الفيل ودرد معده وجگر وكرده ومفاصل وعرق النسا ونقرس وفالج وتشنج ورعشه ولقوه وجوع كتبى ودرد مثانه وقروح او وثقل سامعه ودرد سر مزمن نافع ومسهل خلط محترق ولزج ومواد بلغمى وسوداوى
(٣٠١)
