در خارج كتاب مرقوم است و منقولات حنين بن اسحق (1) و مصنفات... " آنگاه مؤلف از چند كتاب هندى اسم مىبرد كه از آنان نيز استفادات زياد نموده است. و مىتوان گفت در مقدمه كتاب مؤلف تقريبا از جميع كتب طبى وقرابادينى تا دوران خود مخصوصا آنچه كه در تمدن اسلامى از كتب طبى يونانيان و هنديان بوده استفاده و اقتباس كامل نموده است:
تشخيص اول در بيان سبب اختلاف اقوال اطباء در مناهيات و قوه و قدر شربت ادويه و شروط اخذ هر دوا و ذكر درجات و انقسام قوتها باقسامه.
تشخيص ثانى در ذكر صفات ادويه و بيان افعال كليه ومثابه آن و تفسير اسامى و معانى لغاتى كه در طى انشاء اين مجموعه مزكور مىشود و در كتب ادويه مفرده مدار عليها است.
تشخيص ثالث در بيان ماهيت و خواص و كيفيت ادويه مفرده و اغذيه مفرده و مركبه و ذكر مصلح و بدل و قدر شربت و آنچه بدان مناسبست، تشخيص رابع در مداواى سموم.
تشخيص خامس در بيان اوزان و آنچه به آن متعلق است و دستورات منقسم است به سه قسم:
قسم اول در بيان اعمالى كه متعلق به ادويه مفرده مثل شستن و سوختن ادويه وتحميص وتشويه و اقسام آن و طريق آشاميدن عشبه و چوب چينى وماء الجبن و مانند آن و اعمال غريبه.
قسم دوم در بيان اعمالى كه متعلق است بادويه مركبه و ذكر معاجين وحبوب و ساير مركبات.
قسم سيم در معالجات با رعايت اختصار.
اين بود خلاصه از تاريخ كتب طبى و مصنفين و مؤلفين اسلامى تا دوران صاحب تحفه و شرح كتاب مزبور تا آنجا كه براى نويسنده مقدمه ميسر بود.
(1) منقولات حنين بن اسحق حنين بن اسحق مترجم بزرگ اسلامى از نوادر روزگار و مشاهير حكماى بزرگ دوران تمدن اسلامى كه به مترجم معروف مىباشد وى رئيس دار الترجمه مأمون بوده و مىگويند نود نفر در دار الترجمه اش به كار ترجمه مىپرداخته و با خواهر زاده‌اش حبيش بن الاعسم در كار ترجمه كتب يونانى به عربى بسيار جاهد و كوشا بوده‌اند.
معروف است كه مأمون بوزن كتبى كه وى ترجمه مينموده طلامى بخشيده است مؤلفات وى بسيار متعدد مىباشند ومامن باب مثال مهترين ومعتبرترين آنها را به همان نحو كه در كتب مورخين وتذكره نويسان آمده است ذيلا مينگاريم:
" كتاب المسائل وهو المدخل إلى صناعة للطب " و " كتاب العشر مقالات في امراض العين " " اختصار الكتب الستة عشر لجالينوس " " اختصار كتاب جالينوس في الادوية المفرده " " كتاب الترياق " " كتاب وقوى الاغذيه " " كتاب النبض " " كتاب الحميات " " كتاب البول " " كتاب في امتحان الاطباء " " مقاله في تولد الحصاة " " كتاب حفظ الصحة " كتب تاليف حنين مدتها مرجع طالبين طب وعاشقان اين علم در تمدن اسلامى بوده است.
بعلاوه عدهء ازكتابهاى تاليفى وى بچاپ رسيده ويا آنكه توسط شارحين اروپائى ومسلمين شرح وبسط داده شده است.