واو موافق ترين لحوم است بمزاج انسان وهمهء او بعد از انهضام جز وبدن مىشود ومفتح سدد ومسمن واكل او مورث حرص شديد وفساد عقل وزايل شدن مروت وغير تست وقدماى مجرب بيان نموده اند وسبب صداع مزمن وداء الفيل ومفاصل ومفسد معده ومصلحش خمر وكعب سوخته او بقدر دو مثقال با شراب جهة گزيدن هوام وطلا كردن او با عنسل جهة برص مجرب دانسته‌اند ويك مثقال از وكه در احراق بحد مفيدى رسيده باشد جهة تحليل نفخ امعأ ومغص قديم وبول وخوك وحشى جهة سنگ مثانه ودر ساير افعال مثل بول گاونر است وسركين خشك او با آب وشراب جهة نفث الدم سينه ورفع درد پهلو وبا سركه جهة وهن عضل وبا روغن گل جهة التواء عصب وزهرهء او جهة قروح وقطع بواسير وبا عسل وفلفل جهة رويانيدن موى سرا قرع وحقنه كردن با بيه او جهة سحج امعأ وضماد او جهة درد رحم ومقعد وسوختگى آتش وسرما وبرف وبيه كهنهء او كه مدتى بر او گذشته باشد ملين ومسخن ومغسول او با شراب جهة او رام حاره وشوصه نافع واز جالينوس منقولست كه بيه بى نمك او با موميائى رفع گرى؟؟
مىكند واگر چه مادر زاد باشد وخون او در جميع افعال مثل خون انسان وطلاى او جهة ورم پستان وشير منعقد او وتحليل او رام بالخاصية مفيدست واز مهر يارس منقولست كه در استخوان سوختهء او رفع بواسير مىكند وآشاميدن سم سوختهء او قاطع سلس البولست وموى سوختهء او كه بازفت احراق يافته باشد با روغن گل جهة بتخفيف قروح مرفوع العلاج است خيزير البحر دلفين است خندريس خمر است خنف سد ابست خنك اسم فارسى لسان الحمل است خنى بكسر نون اسم فارسى حناست خنيس بلغة ديلمى حشيشه العلق است خولنجان بيخى است سرخ تيره وپركرده وتند طعم ولذيذ وبا اندك عطريت واز هند ورم خيزد وگويند از اسبان باز وسواحل دريا بر ميدارند ونبات او مغلوم نيست ومؤلف تذكره گويد نبات او بقدر زرعى وبرگش مثل برگ قرفه وگلش ذهبى است وغليظ پر كره را خولنجان قصبى نامند وبى كره ورا كه باريك وصلب است عقاربى وقسم اخير بهتر است وقوتش تا هفت سال باقى ميماند در آخر دويم گرم وخشك ومقوى معده واحشا وهاضمه وباه وماسك بول وبغايت كاسر رياح وجهة قولنج وآروغ ترش وبرودة ودرد كمرو تقويه اعضاى باطنى ورفع بدبوئى دهان وخنازير وسرطان ودر دهان بارده بلغمى نافع ونگاهداشتن اندك زمانى در دهان موجب شده نعوظ ويك درهم سائيدهء آن بايك او قيه شير گوسفند ناشتا بنوشند در تحريك ماه مجربست ومضر دل وحجاب سينه ومصدع محرورين ومصلحش صندل وطباشير وگوشت آب مرغ فربه وانيسون وحابس بول او ومصلحش كتيرا وقدر شربتش تا يك مثقال ونيم وبدلش دارچينى وكبابه است خوخ به فارسى شفتالو نامند آنچه گوشت او از دانه جدا شود هلو گويند وغير آن را كاردى وبهترى او هلو است در اول سرد ودر دويم تر وملين ومسكن تشنگى وغليان خون وصفرا ونجارات حارهء يا بسه وجهة بتهاى صفرا وى خالص ودموى ورفع بدبوئى دهان وخشكى دماغ ومرطب مزاج سود اوى كه از احتراق اخلاط باشد ودر امزجهء حاره معين باه ومشتهى طعام وآب نيم رطل راشب گذاشته تا صاف شده باشد وبا شكر وترنجبين وامثال او مسهل صفرا وجهة رفع اخلاط سوخته نافع ومضر مرطوبين واعصاب وسريع الثعفن ومورث بتهاى مزمنه اگر چه بعد از يكماه ودوماه باشد ومصلحش او عسل ومرباى زنجبيل وقسم كاردى او غليظ تر ودير هضم وباقوهء قابضه ونفاخ ومورث قولنج وبه دستور خام وتلخ او همين آثار دارد وخشك كردهء او قابض وبغايت دير هضم وبعد از هضم كثير الغذاء ومانع سيلان فضول بمعده ودواوقيه آب برگ شفتالو وشكوفهء او با شكر جهة كشتن كرم معده وحب القرع بسيار مؤثر وطلاى او بر ناف رافع كرم شكم وبربدن طلا نمودن تازه وخشك او جهة رفع بدبوئى نوره وضماد شكوفه او با آب كرنب جهة قطع تاليل نافع وابن رضوان تصريح نموده كه يكدانك شكوفهء او اسقاط جنين زنده مىكند وروغن دانهء او جهة درد گوش وكرى وتفتيح سدهء او ودر بواسير وخائيدن مغزا وجهة رفع كندى دندان ويك درهم ازاستخوان دانهء او جهة اسهال مجرب خوص اسم عربى برگ درخت خرماست وبرگ درخت مقل ونارجيل وامثال او را كه دراز وباريك باشد شامل است خولان بلغهء مصر اسم حضض هنديست خواتم الملك طين مختوم است خوخ اقرع شفتالوى كاردى است وگويند اسم سازج هنديست خوصى برديست خويع به عربى نوعى از حرشف است خون سياوشان اسم فارسى دم الاخوين است خوك اسم فارسى خنزير است خو كره بلغة اصفهان زبز بست خوب كلا اسم هندى خبه است خيار شنبر معرب از خيار چنير فارسى وبهندى بكير نامند ثمر درختيست بقدر درخت كردكان وبرگش كوچك واطراف برگ تند وگلش زرد وبقدر يا سمنى ومايل به سفيدى وثمرش دراز وباريك قريب بزرعى ودر جوف آن پردهاى خشى وبر آن رطوبت سياه ويردهاى او را فلوس ورطوبة او را عسل خيار شنبر نامند ومستعمل عسل اوست وشيرين بدمزه مىباشد در اول كرم وتر ومحلل وملين وبا ادويه مناسبهء هر خلطى مسهل آن ومسكن حده خون ومنقى عصب وملين سينه وموافق زنان حامله ومسهل برفق و بطئ العمل وجهة تحليل او رام ظاهرى وباطنى نافع وبا تمرهندى مسهل صفراى سوخته وبا تربد مسهل بلغم وبا بسفايح وآب كاسنى وآب برگ بيد وآب شاهتره مسهل سود او جهة تقيح سدهء جگر ودرد آن ويرقان وبتهاى حاره ورفع سدهء امعأ وزحير ومغص مفيد وغرغرهء او با آب گشنيز رادع خناق