مرض استسقاء به سن 37 سالگى درگذشت. (1) 3. متوكل:
او يكى از خشن ترين و قسى القلب‌ترين حاكمان عباسى بود، 14 سال و 9 ماه و 9 روز حكومت نمود. وى يكى از پليدترين و بدنام ترين خلفاى عباسى است و در عداوت و دشمنى خاندان رسالت، نمونهء بارزى بود. اين مرد بوالهوس اجازه مىداد كه دلقك دربارش، امام هادى (عليه السلام) را وسيله خنده و سخريهء حضار قرار دهد و هم او بود كه دستور داده بود براى نخستين بار، عمل جنايت بار و اهانت آميزى را نسبت به قبر پاك حسين بن على (عليه السلام) در كربلا، صورت دهند. بدين ترتيب كه قبر مطهر را بشكافند و بر تربت پاك آن بزرگوار، آب به بندند. او كه مبتلا به يك نوع مرض روانى " ساديسم " بود، از آزار ديگران لذت مىبرد و براى تأمين اين خواستهء حيوانى، گاهى دستور مىداد كه عقرب و ديگر حشرات موذى را به جان همنشينان بياندازند و احيانا هوس مىكرد كه ببر يا شير گرسنه اى را از باغ وحش به بارگاه او بياورند تا از تماشاى هراس و وحشت ديگران، عطش مردم آزارى خود را فرو نشانده و تسكين بخشد.
عداوت و كينه با خاندان رسالت تا اعماق دل او نفوذ كرده بود از اين رو هميشه در رنج و آزار امام هادى (عليه السلام)، سعى و كوشش فراوان داشت و هم او بود كه دستور انتقال امام را از مدينه به سامراء صادر كرد و اقدامات گسترده‌اى را بر ضد خاندان رسالت ترتيب داد كه در بخش هاى مختلف كتاب، با قسمتى از آنها آشنا مىشويم. او در سال 247 در 41 سالگى به دست " باغر تركى " مقتول شد. چون زندگى امام هادى (عليه السلام) بيشتر در دوران متوكل سپرى شده است از اين رو تفصيل بيشترى در مورد جنايات او داده مىشود در اين قسمت مرهون تحقيقات برادر گرامى جناب آقاى مهدى پيشوايى در " سيرهء پيشوايان " هستيم.