مصطكى است كنجورس اسم يونانى جاورس است كندس الدواب عود العطاس است كنجده اسم اصفهانى انزرو تست ودر ديلم كنچه نامند كنجد اسم فارسى سمسم است كندم اسم فارسى بر است كنكر اسم فارسى حرشف است كندم مكه اسم ديلمى خندروس است ودر اصفهان ذرهء تكه نامند كندم ديوان اسم فارسى شيلم است كنكر خر اسم فارسى باد آورد است كنه اسم فارسى قراد است كند نا اسم فارسى كراث است كنار اسم فارسى نبق است وبلغة مازندران اسم درخت نيم است كنب اسم فارسى قنب است كنجشك اسم فارسى عصفور است كندر واسم هندى كندر است كنپل اسم هندى فنپل است كند هست اسم هندى كبريت وكند هك وكندك نيز نامند كنبر اسم هندى خرزهره است كنده اسم هندى نيشكر است كندهيل اسم هندى ففاح اذخر است كند اسم هندى صمغ است كنجوه اسم هندى خراطين است كنواى بهتدى عنب الثعلب است كندا بندى بصل الفار است كنداشير بلغة هندى ساذجست كتجهال بهندى طحلب است كندنا بهندى حند قوقيست كنتول بهندى اشنانست كنكوتى بهندى دخن است كنوار بهندى صبر است كنول بهندى نيلوفر است كومه بلغة اصفهانى نوعى زمريست كه مايه آبكامه را در شير حل نموده استعمال ميكنند ودر خواص قريب بمرى وبتخفيف آن كمتر از آن دمضر سينه نيست اما اكثار او باعث تبهاى عفنى وارو رام مزمنه است كوستيل لغة تنكابن وديلم است وابن تلميذ بلغة طبرستان ديو دار وبلغة مازندران گوزن گياه بيان نموده واو نباتيست برگش شبيه به برگ نارنج وساق او زياده بر دو زرع وتخمش سياه وبقدر آلوبالو وظاهر بيخش سياه ودرونش سفيد واو غير لفاح است وبالخاصية هر فعلى كه قالع او در حين قلع او كند وبهر قولى كه ما تقى كرد وشارب او بهمان فعل وقول مبادرت نمايد وآزموده است ومستعمل از آن در ولايت ديلم برگ اوست ودر اطعمه استعمال مينمانيد در آخر دويم كرم وخشك ومسكر ومورث بيخوابى وبيهوشى ورافع سلس البول وبول در فراش ودرد مفاصل وامراض باردهء رطبه وقدر شربت از برگش كه با اطعمه طنج نمايند تا ده درهم واز بيخش تا پنج درهم و اكثار او مورث جنون وكشنده است كوارع جمع كراع است ومذكور شد كور اسم فارسى مقل است كو نهان كنهانست كوالف باد آورد است كور كندم جوز جندم است كوكب ساموس طين ساموس است كوك خس است كوپر اسم هندى فلفل است كوكب الارض طلق است ونزد بعضى اقيموليا كور النحل آيشان زنبور عسل است كولان نوع نواسل است كوركبا اسم فارسى ذخر است كوشلو اسم فارسى جنطياناست كوخلن اسم رومى اثمد است كوكا فيلوس اسم سريانى اجاص است كوله بر اسم فارسى انجدانست كوزره اسم فارسى خرنوب شاميست كويج اسم فارسى زعرور است كوش ماهى اسم فارسى شنج است كوكرد اسم فارسى كبريت است كون بفتح اول ودوم اسم فارسى فتاد است كوكرچين اسم تركى حماحم است كوكل اسم هندى مقل است كوكر اسم هندى قسط اتست كوة چوبى اسم هندى حب النيل است كوكرى بهندى زجاجيست كوكرنده بهندى كما فيطوس است كو كامندى اسم هندى خصى الثعلب است كوند بهندى صمغ است وكم اسم هندى خراة است كوله تره اسم مازندرانى حرف بابلى است كهربا سندى گويد از نوعى مهره است واز درياى مغرب بساحل مى افتد وبعضى را اعتقاد آنكه صمغ درخت حور وغيران است واز بلاد اروس وبلغار ومغرب خيزد ونزد بعضى آب چشمه است در جزاير بحر مغرب كه مانند مرمر متحجر ميكردد وحقير قطعهء از كهربا مشاهده نموده كه مكسى در آن مانده بود ومتحجر شده بود ونزد محمد بن احمد معدنيست ومغربى او قويتر از طرابلسى است واز اقوال قد ما ظاهر ميكردد كه كهربا باد سندروس يكجنس باشند وسند روس مخصوص بلاد هند وكهربا مخصوص مغرب وشمال باشد ودر ربودن كاه هر دو شريكند وسند روس ماندگى حرارة كه از ماليدن او بهم رسد جذب كاه مىكند وكهربا محتاج باليدن زياد است ودر سند روس سرخى غاليست ودرا كهربا آن است كه در ساحل بحر مغرب واز زمين مزارع مغرب بهم رسد ودر كرمى معتدل ودر دويم خشك ونزد بعضى در اول سرد است ومقوى معده ودل ومفرح وقاطع نزف الدم جميع اعضا حابس نفث الدم وحيض ونزلات دماغى وقى وجهة اسهال وموى ويرقان وخفقان وحرقة البول وضعف كرده وسنگ مثانه ويا مصطكى جهة عسر البول وبالخاصية جهة زحير نافع وطلاى او جهة شكستگى اعضا وبا مورد جهة منع عرق ضعفا وبا صبر جهة ساقط كردن دانه بواسير وبا آب جهة سوختگى آتش وتعليق او جهة حفظ جنين از اسقاط ورفع يرقان از مجربانست وتعليق او بر معده جهة منع تخمه وبا خود داشتن جهة تقوية دل ورفع خوف طاعون وذر ورا وجهة التيام زخمها مفيد است وچون بوزن چهار شعير او را در طالع سرطان صورت بوزينه قايم الذكر نقش كنند حامل او از جمع فتورى نيابد وگويند مضر سر ومصلحش بنفشه است وبدلش سند روس واكر يافت نشود ودو وزن او طين ارمنى وثلث در من او سليخه ودر تفريح مرواريد ودر رفع طاعون مرجان وقدر شربتش نيم مثقال است كهبانا اسم سريانى شاخ نبات فادانياست كهيله
(٢٢٦)