واز آن كوچكتر وغير چترى وبيخ او عود بريست وساير اجزاى او با سميت است ودر بلاد كرمان وشيراز كثير الوجود است وبر كك نامند وبرگ او مسكر است بخلاف بيخ او عنب الحيه شامل ثمر فاشر او ثمر كبر است عنكبوت به فارسى كارتنه وبتركى ارومچك نامند واقسام مىباشد ومراد از مطلق عنكبوتى است كه در خانها مىباشد وساير اقسام او را نامهاى مخصوص است مثل شب ورتيلا وغيران ومزاج همه سرد وضماد ومسحوق عنكبوت مانع وروم جراحات ومطبوخ او در روغن زيتون محلل او رام وبا روغن گلسرخ رافع درد گوش حار وتعليق يكعد او بر باز وبخور او رافع تب ربع ودام عنكبوت قاطع نزف الدم جراحات ورعاف ومانع ورم جراحات غير عمق است وچون بسركه تر كرده در ابتداى دمل ضماد كنند رفع آن مىكند ومجربست وسوخته او جهة جلاى باصره وتقوية چشم ومنع قبول مواد وحمول او با نوشادر جهة بواسير مفيد است عناب بهترين او رسيدهء باليدهء شيرين است وخشك او بهتر از تازه ومعتدل در حرارت وبرودت ومايل برطوبت وقوتش تا دو سال باقيست وملين احشا ومسهل اخلاط رقيقه ومنضج غليظه ورافع خشونة سينه و حلق وآواز وصاف كننده خون ومولد خون صالح ومسكن التهاب وتشنگى وحده خون وجهة سرفه وربو ودرد كرده ومثانه وسينه وامراض مقعد وفساد مزاج وجگر وبا سكنجبين جهة شرى بيعديلست واكثار او نفاخ ودير هضم ومصلحش شكر ومويز ومقلل منى ومصلح او عسل وادويهء باهيه ودر مبرودين كلاب وشكر وبرگش مغير ذايقه به حدى كه تميز طعام نتوان نمود وشرب آب طبيخ برگ او هر روز نيم رطل با قدرى شكر در عرض پنجروز رافع خارش بدن ومجربست وذر ور خشك او در رفع آكله وقروح خبيثه مجرب خصوصا چون بعد از طلا كردن عسل وزور نمايند وپوست ساق درخت او بتنهائى وبا سفيداب جهة قروح خبيثه بيعديل وشرب نشارهء چوب او رافع حكه وجرب وسحج وطلاى او جابر شكستكى اعضا وبيرون رفتن وحركت كردن استخوان است وشرب عناب سائيده با دانه او رافع قرحه امعا صمغ او سركه جهة قوباد با ادويهء مناسبه وبتنهائى جهة امراض چشم مفيد وقدر شربتش تا پنجاه عدد وبدلش سپستان عنقود اسم جنس خوشهاست وعنا قيد جمع اوست واسم مخصوص نباتيست پر شاخ بقدر سه شبر وبرگش مثل سداب وريزه وبيشكوفه وخوشه او سرخ ومملو از تخم ودر رايحه شبيه بسداب سرد وخشك ومقوى اعضا ومانع ريختن مواد باعضا وضماد او رافع او رام حاره والتهاب او ومسكن حدة خون وصفراست وقدر شربتش تا سه درهم عنم بلغة ديلم وتنكابن دارواش نامند واز شاخهاى درختها ميرويد وغير منبوته است برگش سبز وباطراوة وانبوه وكوچكتر از برگ بادام وگلش سرخ وخوش منظر در دويم سرد وخشك ومقوى معده وحابس اسهال وسيلانات ونزف الدم وحيض است شربا وضمادا او حمولا وخوائيدن برگ او مقوى دندان ولثه وضماد ذر در او جهة جراحات تازهء نافعست غنر بفتح اول بز ماده است ودر مغز مذكور مىشود عناق بزغاله است ودر جدى مذكور شد غنرب سماق است عنب الجن فاشر است عنجد عجم الزبيب است وجمع دانهء اثمار را شامل است عنصل اسقيل است غبز ران وآذر بو است عنقلى اسم يونانى شلجم است عندم بقم است ونزد بعضى دم الاخوين است عنقه اسم عربى مرزنجوش است عنر زدت انرزوت سات عوسج قريب بدرخت انار وپرخار وبرگش شد ومايل درازى وبا رطوبت چسبنده وثمرش بقدر نخودى ومايل بطول وسرخ ودر درخت بسيار ميماند ونميريزد وقسمى از عوسج را برگ مايل بسرخى وخار او بيشتر و شاخها درازتر مىباشد وثمرش عريض وبا غلاف مجموع او در دويم سرد ودر آخر دويم خشك وبيخ او را چون هر روز بقدر يكوقيه يا يك رطل آب بجوشانند تا بثلث رسد وصاف او را بنوشند چهار پنج مجلس عمل مىكند وجهة جذام مجرب دانسته‌اند ورافع سوداى سوخته است وشرط است كه دو روز قبل از آن اسفيد باج با گوشت گوسفند تناول نمايند وروز سيم طبيخ مذكور را بنوشند وتا چندگاه به دستور عمل كنند وبايد در روز ديگر شرب او كه روز راحتست بحمام روند مؤلف تذكره طبيخ مذكور را بنوشند وتا چند كاه به دستور عمل كنند وبايد در روز ديگر شرب او كه روز راحتست بحمام روند ومؤلف تذكره طبيخ مذكور را جهة قروح رطبه وجرب وحكه ورافع آثار بهتر از چوب چينى دانسته است وعصاره ء تازهء او جهة جرب صفراوى وضماد برگ تازهء او جهة نمله وجمره وبا حنا جهة جرب وحكه وعصارهء خشك كردهء او وطبيخ برگ او كه بقوام رسد جهة جميع دردهاى چشم خصوصا با سفيدهء تخم مرغ وبا شير دختران بيعديل وقطور برگ تازهء او جهة رفع بياض مجرب دانسته‌اند چون يك هفته مكرر كنند وچون بيخ او را ريزه ريزه كرده با مورد بسوزانند جهة قروح مقعد ومنع زيادتى قروح خبيثه ورويانيدن موى سريع الاثر است وثمرش در جميع افعال مثل برگ او وقاطع نزف الدم واسهال ومضر سپرز ومورث قولنج ومصلحش كتيرا وبالخاصية تعليق شاخ او بر سقف خانه ودروازه مبطل سحر وبا خود داشتن مورث جاه است عود اسم جنس چوب وشاخ اشجار است وباصطلاح اطبا مراد چوب