وذر وراة جراحات وما يتقلق بها مخترع مرهم گويند بقراط است وتصريح نموده اند كه اكثر مراهم مدتها باقى ميماند وهر چه صمغ بسيار داشته باشد تا بيست سال قوت او باقيست وبعضى را معتقد انست كه هر چه با روغن زيتون ساخته شود وقوتش ساقط نمىگردد وانچه با شحوم ترتيب بايد قوتش تا يك سال باقى ميماند وشرط است كه موم زياده از نصف روغن وكمتر از ربع او نباشد بلكه ادويه شش جزو روغن پنج جز دو موم ربع جزو باشد وضماد اعم از مرهم ومرهم مخصوص جراحاتست وآنچه در قوهء جراحت باشد جهة مبرودين روغن زيتون رسيده كنند ودر غير آن روغن زيتون نارس كه زيت انفاق نامند ودر مواد يا بسه روغن كنجد كنند وموم را اولا با روغن وشحوم بگذارند واز سر اتش بزير آورده ادويهء صمغيه را اول در آن حل كنند پس ادويهء مسحوقه را مخلوط سازند وطريق حل عنبر ومصطكى وعلك البطم وموميائى وسكنجبين وامثال او چنان است كه در قدر مضاعف باشد يعنى ظرف را آب در آن بر آتش گذارند تا آب بجوش آيد وظرفى كوچك را روغن تك مخصوص كرده در ميان آب ظرف اول بگذارند تا روغن از حرارة آب گرم شود پس عنبر وامثال او را در روغن ريزند تا حل شود وبعد از آن ساير ادويه را مخلوط نمايند مرهم النخل بنون وخاء معجمه وبحاء مهلمه نيز خوانده مىشود وهر يك را وجه تسميهء گفته اند چه يكى بمعنى تحريك مواد بجهة دفع از مسالك است چنانكه از پرويزن مشاهده مىگردد وثانى بمعنى اخذ عطاياى كثيره است به سبب استشفا باو از تاليف جالينوس عظيم النفع است وبجهة جبر كسر واصلاح عصب وكوفتگى واستخوان والحام جراحات وتحليل او رام ورفع جرب متقرح وحكهء رطوبى ونمله وجمره وآكله مفيد است يكوقيه مردا سنگرا با قدرى سركه آنمقدار كه سائيده شود بسايند ودر آفتاب گذارند تا چهار وقيه را جذب كند پس بدو وقيه روغن زيتون تسقيه كنند ودو وقيه پيه گاو صاف وربع وقيه قلقطار اضافه نموده بر روى آتش نرم بر همزنند تا منعقد گردد ومرهم النحل كه مرهم اسود نامند جهة شقاق وحكهء رطوبى وقرحهء رطبه وداء الثعلب وسعفه نافع است سركهء كهنه روغن زيتون بالسويه مردا سنگ مسحوق ربع روغن باتش نرم بجوشانند وپيوسته بر همزنند كه مرداسنگ رسوب نكند تا منعقد گردد مرهم زنجار جهة اسقاط بواسير وبتخفيف قروح ورويانيدن گوشت جراحات وبرون گوشت زياد ورفع عفوتاة ومواد فاسده بالكليه مفيد است موم زفت 10 اسق محلول به آب سداب وسركه وروغن زيتون 48 بآتش نرم مجموعرا حل كنند وزنجار 4 انزروت 3 را ترانج 2 ونيم اضافه نمايند مرهم داخليون بلغة سريانى بعنى لعابى از تاليف بقراط است جهة او رام حاره واوجاع شديده وتعقد عصب وخراج وصلابات بغايت مفيد است چهارم وقيه مرداسنگ مسحوق را با يكرطل ونيم روغن زيتون بآتش نرم حل كنند وتخم خطمى وبزر قطونا وتخم مرو وحلبه وتخم كتان هر يك 3 ل جداگانه خيسانيده لعاب هر يكرا بگيرند واز مجموهع بقدر چهار وقيه بالسويه اندك اندك تسقيه كنند وبجوشانند تا منعقد گردد وهر گاه زفت وخاكستر چوب رز ومر صاف 5 م صديد الحديد ال اضافه نمايند بغايت قوى الاثر مىشود ومرهم زنجفر جهة تحليل او رام عسرة البرء وخنازير وسرطان دو روم مزمن انثين نافع است كندر اشق 10 علك البطم مردا سنگ قبة 5 شنجرف سرخ 4 موم 5 روغن 60 ل مرهم حواريون ومرهم رسل ومرهم وشليخا نامند جهة اصلاح خراج وجراحات وثقيه وتحليل ونضج واند مال آن وشقاق ورفع آثار وحكه وجرب وبواسير ونواصير وسعفه ورفع كرم نافعست موم علك البطم 4 اشق 7 مقل مردا سنگ 4 زراوند طويل كندر 3 جاو شير زنجار مر صاف قتله سكنجبين اشق ومقل را در سركه حل كرده بايكرطل روغن زيتون بجوشانند تا سركه بسوزد پس ساير صموغ ومومرا بگدازند وادويهء يا بسه را مخلوط بسازند مرهم ابيض جهة سوختگى آتش والتهاب جراحات وورم مقعد حارة وحمرة وشقاق قبل كه از حرارت باشد نافع است موم 10 روغن كنجد يا روغن زيتون 30 بعد از گداختن موم از سرآتش برداشته با سفيدهء تخم مرغ بر همزنند واگر تبريد زياد خواهند بجاى روغن زيتون روغن گلسرخ وحضض وسفيدهء تخم مرغ اضافه كنند وجهة تسكين درد بجاى حضض افيون كنند مرهم باسليقون جهة جراحات مزمنه دورم بارد نافع ودر خواص مثل مرهم نحل است زفت رايتانج موم هر يك جزوى فته ربع يكى روغن زيتون دو وزن ادويه بر روى آتش مخلوط سازند مرهم محلل جهة تحليل او رام وصلابات تحت جلد واخراج كرم بسرعت نافع واز مجربات دانسته‌اند نرمس سرگين كبوتر دانه خرما شيلم بالسويه زفت را مثل مجموع در پيه مرغابى گداخته ساير ادويه را مخلوط سازد مرهم جاذب از تاليف ابن تلميذ منقول از شامل جهة اخراج پيكان او خار وآنچه در عضو فرو رفته باشد مجرب دانسته‌اند پنج نى خشك زراوند طويل بالسويه سائيده با عسل سرشته استعمال نمايند مرهم مسقط بواسير كردكان سوخته دانه زرد الو بالسويه با روغن كوهان شتر سرشته بمالند وبخور به نيمكوب هر دو كنند مرهم سفيداب جهة مزاج حار ورويانيدن گوشت ورفع بثور بليخهء وامثال آن بغايت نافع است مرداسنگ كه با سركه بسايند وبا روغن گل تسقيه كنند تا غليظ گردد و 5 م سفيداب قلعى واندكى كافور اضافه نمايند مرهم النور 5 جهة سوختگى آتش والتهاب قروح بغايت نافع است موم را 10 با روغن گلسرخ 30 گداخته واهك را 5 م هفت بار به آب شسته اضافه نمايند مرهم عرق؟؟