اندازه و حدود كمى و كيفى و زمانى و مكانى خاصى قرار داده است كه تحت تأثير علل و عوامل تدريجى، تحقق مى يابد. و منظور از قضاى الهى اين است كه پس از فراهم شدن مقدمات و اسباب و شرايط يك پديده، آن را به يك مرحله نهايى و حتمى مى رساند.
طبق اين تفسير، مرحله تقدير، قبل از مرحله قضاء و داراى مراتب تدريجى است. و شامل مقدمات بعيد و متوسط و قريب مى شود. و با تغيير بعضى از اسباب و شرايط، تغيير مى يابد مثلا سير تدريجى جنين از نطفه وعلقه ومضغه تا حد يك جنين كامل، مراحل مختلف تقدير آن است كه شامل مشخصات زمانى و مكانى نيز مى شود و سقوط آن در يكى از مراحل، تغييرى در تقدير آن به شمار مى رود. ولى مرحله قضاء، دفعى و مربوط به فراهم شدن همه اسباب و شرايط و نيز حتمى و غير قابل تغيير است (اذا قضى امرا فانما يقول له كن فيكون) (1) و (2).
* * *