فتنه شرق و غرب عليه مسلمانان واژه " فتنه " در قرآن كريم و احاديث به دو معنى عام و خاص آمده است.
معنى عام آن عبارت از هر امتحان و آزمايشى است كه براى انسان پيش آيد، خواه از ناحيه خود انسان باشد يا از ناحيه شيطان و يا از سوى مردم و خواه انسان از امتحان، كامياب و روسفيد بيرون آيد و از گرفتارى برهد و يا در آن سقوط كند.
اما معنى خاص آن عبارت از حوادث و پيشامدهايى است كه مسلمانان را از زاويه اعتقادى در بوته امتحان قرار دهد. فتنه‌هائى كه پيامبر (صلى الله عليه وآله) نسبت به آن هشدار داده به همين معناست.
اصحاب پيامبر و تابعين (1) عليرغم اختلاف هاى اعتقادى، روايات متعددى نقل كرده‌اند كه بر اساس آن پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) مردم را از فتنه ها و دسيسه‌هاى بعد از خود برحذر داشته است.
در ميان صحابه " حذيفة بن يمان " با احاديث مربوط به اين فتنه ها بيش از ديگران آشنا است، چرا كه او تمام سعى خود را به كار بست تا وقايع مربوط به آن را از رسول خدا سؤال كرده و ثبت و ضبط نمايد. به همين خاطر بسيارى از روايات