خيار و خيار چنبر از محمد زكرياى رازى عمل خيار شبيه خربزه هندى يا هندوانه است جز آنكه خاصيت مدرى آن زيادتر است و از اين نظر سود آن كمتر. جرم خيار بكندى هضم مىشود و بسيار سرد است و چه بسا كه خوردن آن سبب درد خاصره مى گردد و بهتر است به كسانى كه مزاج حار دارند خيار داده شود و اگر درد خاصره عارض شد بايد گوارش زيره بخورند.
كسانى كه در معرض قولنج هستند و گرفتار بادهاى سخت و درد لگن حاصره بايد از خوردن خيار خود دارى نمايند.
قثاء: (خيار بالنگ): سبكتر از خيار و دفع آن سريع تر است اين ميوه نيز تبريد مىكند و به بدن رطوبت مىدهد و چون حرارت به بدن نمىرساند براى مزاجهاى سرد مفيد نيست و كسانى كه مزاجى حار دارند حاجتى باصلاح آن ندارند مگر آنكه خيلى زياد از آن بخورند گاهى كه در بدن ايجاد نفخ و سنگينى مىكند بوسيله گوارش زيره‌اى و به و امثال آن اصلاح مىشود. خيار و كدو غذاى اشخاصى است كه مزاجشان حار باشد. به صاحبان مزاجهاى سرد ضرر مىرساند و نبايد از آن زياد بخورند.
امام صادق (ع) فرمود: رسول خدا صلى الله عليه وآله خيار را با نمك مىخورد (1).
در روايتى ديگر رسول خدا صلى الله عليه وآله پيغمبر خيار را با خرما و خيار را با نمك مىخورد (2).
خيار چنبر:
اين نوع خيار نيز در صفحه 112 جلد سوم اين كتاب مورد دارو قرار گرفته است.
خيار باذرنج ويرقان:
حماد بن مهران بلخى گويد: ما در خراسان به حضور امام رضا رفت و آمد مىنموديم روزى جوانى از مرض يرقان (زردى) به آن حضرت شكوه نمود فرمود: خيار باذرنج بگير و پوست آن را بكن، سپس پوست آن را با آب بپز بعد آن را سه روز ناشتا بخور، هر روز به اندازه يك رطل (63 مثقال) بعد از آنكه جوان نامبرده با آن دارو معالجه كرد باذن پروردگار از آن مرض رهائى يافت (3).