چهارده نور پاك (فارسي) - دكتر عقيقى بخشايشي - ج ١٣ - الصفحة ١٧٥٩
" تفسير منسوب به امام حسن عسكرى (عليه السلام) توسط راويانى نقل شده است كه هر دو مجهول و ناشناخته هستند و فردى كه ناظر متن تفسير، گردد ترديدى نخواهد داشت كه اين تفسير موضوع ومجعول است ساحت دانشمندى عادى بالاتر از آنست كه چنين تفسيرى بنويسد كجا رسد كه امام معصوم (عليه السلام)؟
و آخرين فرد در اين اعتقاد سيد محمد هاشم خوانسارى صاحب رساله در تحقيق " فقه الرضا " است كه مى گويد: " احتمال وضع در مورد فقه الرضا ضعيف است چون آثار صدق و حقيقت از آن هويدا و واضح است ولى نسبت كتاب مصباح الشريعه به امام صادق (عليه السلام) و نسبت تفسير امام حسن عسكرى (عليه السلام) به آن بزرگوار بسيار ضعيف است چون كوچكترين امعان نظر و دقت در سياق كلام، حقيقت را روشن و برملا مى سازد " (1).
اما كسانى كه اعتقاد دارند كه اين تفسير همانند ديگر مجامع حديثى و روائى مى باشد كه روايات صحيح وضعيف هر دو را دارد.
1. شيخ صدوق محمد بن على بن بابويه قمى صاحب من لا يحضره الفقيه.
" او در كتابهاى خود برخى از روايات اين تفسير را با عين سند، يا با كمى اختلاف نقل نموده است ".
2. ابومنصور طبرسى صاحب كتاب شريف " الأحتجاج " او در مقدمه كتاب خود مى گويد: " اكثر اخبارى را كه نقل مى كنيم اسناد آن را نمى آوريم يا به علت وجود اجماع بر آن يا همگام و مطابق بودن آنها با عقل يا به علت اشتهار آنها در ميان كتابهاى سيره كه مخالف وموالف آن را پذيرفته اند مگر آنچه در كتاب تفسير منسوب به امام ابومحمد الحسن العسكرى (عليه السلام) آمده است اين كتاب در اشتهار، در حد ديگر مجامع نيست هر چند آن نيز همانند ديگر كتابها است.
3. قطب راوندى صاحب كتاب " الخرائج " كه بخش وسيعى از اين تفسير را نقل نموده است.

١. رساله تحقيق فقه الرضا (ع) ص 7.
(١٧٥٩)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 1753 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 ... » »»
الفهرست
الرقم العنوان الصفحة
1 شناسنامهء مبارك امام حسن عسكرى (عليه السلام) 1690
2 پيشگفتار 1691
3 بخش اول / ولادت و عصر زندگى امام (عليه السلام) روزگار ولادت امام (عليه السلام) 1695
4 ولادت با سعادت 1696
5 صفات ظاهرى 1696
6 دوران طفوليت 1697
7 حركت به سوى سامراء در حضور پدر 1698
8 گزارش مأمور جلب 1700
9 سخنى از تاريخ 1701
10 در يازده سالگى 1701
11 دو واقعه ناگوار در زندگى او 1703
12 1 - فقدان برادر: 1703
13 2 - رحلت پدر: 1704
14 در بالين پدر: 1704
15 6 سال دوران امامت در عراق 1705
16 دوران امامت 1706
17 عامل اختناق 1706
18 خضوع در برابر شخصيت معنوى 1707
19 در انتظار نوزاد 1712
20 در محيط زندان 1712
21 پيشگوئى در زندان 1713
22 نمونه اى از شكنجه هاى زندان 1714
23 در زندان معتمد عباسى 1714
24 در زندان فرمانده لشكر 1715
25 روزه و نماز در زندان 1716
26 گزارشى از زندان 1716
27 يك واقعه فرح انگيز در دوران امامت او 1717
28 در ميان بيم و هراس 1718
29 منتظران اصلاح عمومى 1719
30 آخرين اميد بشر 1719
31 در آئينه شعر و ادب 1720
32 نيرنگهاى خلفاى عباسى 1720
33 نيابت از خدا! 1721
34 قفل اموال! 1721
35 كاخ عروس 1723
36 جهانى در يك كاخ 1723
37 كاخ الكامل 1723
38 افول معنويت 1724
39 خلفاى معاصر امام 1725
40 1 - متوكل يا نرن عرب: 1725
41 2 - منتصر: 1725
42 3 - مستعين: 1726
43 4 - المعتز: 1726
44 5 - مهتدى: 1727
45 6 - معتمد: 1728
46 قيامهايى كه صورت گرفت 1731
47 1 - انقلاب تركها: 1731
48 2 - انقلاب ملى كوفه: 1731
49 3 - قيام حسن بن زيد: 1731
50 4 - قيام يعقوب ليث صفارى: 1732
51 5 - انقلاب رى: 1732
52 6 - قيام قزوين: 1732
53 7 - انقلاب بصره: 1732
54 امامت آن گرامى 1733
55 بخش دوم / فضائل و مناقب آن بزرگوار 1 - آشنايى با زبانهاى بيگانه 1737
56 2 - پيشگوئى و خبر از آينده 1737
57 3 - براى مردم و براى خدا 1738
58 4 - باز هم توقف 1738
59 جود و بخشش او 1739
60 5 - 400 دينار 1740
61 6 - 100 دينار 1740
62 7 - اهدائى به على بن جعفر 1740
63 8 - 100 دينار به ابوهاشم 1740
64 9 - عبادت امام 1741
65 10 - هدايت مسلمانان به حقيقت 1741
66 پاسخ به چند سوال 1743
67 ارتباط با جهان غيب 1746
68 گفتار صاحب فتوحات 1749
69 گفتار شافعى 1749
70 گفتار صاحب روضات 1749
71 ولادت حجت منتظر (عليه السلام) 1751
72 نامه اى به افتخار مردم قم و آبه 1751
73 بخش سوم / امام حسن عسكرى (عليه السلام) و تفسير قرآن امام حسن عسكرى (عليه السلام) و تفسير قرآن 1755
74 1 - پاسخ به دعاوى كندى 1755
75 2 - تفسير منسوب به امام حسن عسكرى (عليه السلام) 1757
76 شيوه تفاسير اهل بيت (عليه السلام) 1762
77 3 - جدال به نيكى 1763
78 4 - اشاره به قتل متوكل 1765
79 5 - نجات انسان 1765
80 6 - بذل مال يا اعتبار و آبرو 1766
81 بخش چهارم / خوشه هايى از علم و فضيلت آن بزرگوار 1 - دربارهء علم و دانش 1769
82 2 - حديث مسند دربارهء شراب 1769
83 3 - در گرداب غم 1770
84 4 - پيامى براى شيعيان 1771
85 5 - نامه اى دربارهء اتحاد مسلمانان 1771
86 6 - مقام نيكوكار 1772
87 7 - زينت ما باشيد 1772
88 8 - زهد واقعى چيست؟ 1773
89 از نامه هاى آنحضرت 1773
90 سخنان مكتوب 1774
91 9 - در پاسخ درخواست دعا 1775
92 10 - احاديث سخت و سخت تر 1776
93 11 - توحيد چيست؟ 1778
94 12 - نجات از زندان 1778
95 13 - حجب و حياء 1778
96 14 - نيازى به ملاقات خليفه نيست 1779
97 15 - نامهء امام به يكى از علماى بزرگ شيعه در قم 1779
98 16 - اعتدال و ميانه روى 1781
99 17 - ترك جدال 1782
100 18 - تواضع 1782
101 19 - نشاط و سرحال بودن 1782
102 20 - رعايت حال 1782
103 21 - ارزش تواضع 1782
104 22 - پند در خلوت 1782
105 23 - اجتناب از بدى 1783
106 24 - زيبايى برون و درون 1783
107 25 - نماز شب 1783
108 26 - كليد بدى ها 1783
109 27 - اعتدال در بذل و بخشش 1783
110 28 - ميزان در احتياط 1783
111 29 - ايمان و نفع رسانى 1784
112 30 - كمك به شيعيان 1784
113 توجيه سياسى رجال شيعه 1786
114 استفادهء گسترده از آگاهى غيبى 1787
115 آماده سازى شيعيان براى دوران غيبت 1792
116 پيشگويى غيبت مهدى (عج) 1793
117 جلوهء درخشان حقيقت 1793
118 مرز مسائل اخلاقى 1796
119 تجربه، آموزش جديد 1796
120 جمال باطنى 1797
121 بخشى از نامهء امام 1797
122 سلام و درود بر امام (عليه السلام) 1797
123 بخش پنجم / ياران و روايتگران امام حسن عسكرى (عليه السلام) برخى از ياران و راويان امام (عليه السلام) 1801
124 1 - " احمد بن اسحاق اشعرى قمى ": 1801
125 2 - " ابو هاشم، داود بن قاسم جعفرى ": 1802
126 3 - " عبدالله بن جعفر حميرى ": 1803
127 4 - " ابو عمرو، عثمان بن سعيد عمرى ": 1803
128 5 - ابو البخترى: 1803
129 6 - ابو الهيثم بن سيابه: 1804
130 7 - يعقوب بن منقوش: 1804
131 8 - ابراهيم بن عبده نيشابورى: 1804
132 9 - ابراهيم بن محمد بن فارس: 1804
133 10 - ابراهيم بن يزيد: 1805
134 11 - احمد بن ابراهيم مراغى: 1805
135 12 - احمد بن حسين بن اسحاق قمى: 1805
136 13 - احمد بن محمد حضينى نزيل اهواز: 1805
137 تلاش مذبوحانهء جعفر كذاب 1807
138 تلاشهاى بى ثمر 1809
139 بهرهء ما از اين گزارش 1813
140 دفن امام (عليه السلام) 1814
141 پس از شهادت 1814
142 خادم مخصوص امام (عليه السلام) گزارش مى دهد 1814
143 پاسخ يك سؤال 1816
144 گفتار محدث قمى (قدس سره) 1817
145 راه حل 1818
146 خلف صالح 1818