امام، فرزندى بوجود نيايد، و همهء امور امام را از راههاى گوناگون زير نظر داشتند و حتى امام را چندين بار زندانى كردند، و سرانجام " معتمد عباسى " كه مى ديد توجه مردم به امام روز به روز بيشتر مى شود و زندان و اختناق و مراقبت تأثير معكوسى دارد، طاقت نياورده و تصميم به قتل آن گرامى گرفت و امام را پنهانى مسموم ساخت و امام در هشتم ربيع الأول سال 260 هجرى به شهادت رسيد در محلى كه پدرش امام هادى هم در آن دفن شده بودند مدفون گرديد، درود خدا بر روح طيبش باد! (1) نفوذ امام در جامعه وحشت و هراس از طغيان شيعيان و علويان، معتمد عباسى را از اينكه مسموم شدن امام برملا شود بسيار به وحشت مى انداخت، بنابراين به هر وسيله كوشش كرد تا اين جنايت را بپوشاند، ابن صباغ مالكى در " فصول المهمه " از قول " عبد الله بن خاقان " يكى از درباريان عباسى مى نويسد: "... هنگام درگذشت امام ابو محمد حسن بن على عسكرى (عليه السلام)، معتمد خليفهء عباسى حال مخصوصى پيدا كرد كه ما از آن شگفت زده شديم و فكر نمى كرديم چنين حالى از او، ديده شود. وقتى ابو محمد (امام عسكرى) رنجور شد پنج نفر از اطرافيان خاص خليفه كه همه از فقيهان دربار بودند به خانهء امام گسيل شدند، معتمد به آنان دستور داد در خانهء امام بمانند و هر چه روى دهد به او گزارش نمايند، و نيز عده اى پرستار فرستاد تا ملازم امام باشند، و به قاضى بن بختيار فرمان داد ده نفر از معتمدين را انتخاب نمايد و به خانهء امام بفرستد و صبح و شام نزد امام بروند چون حال امام سخت تر شده است و بعيد است كه بهتر شود، خليفه دستور داد شب و روز ملازم خانهء امام باشند و آنان پيوسته ملازم خانهء آن گرامى بودند تا پس از چند روزى رحلت فرمود، وقتى خبر درگذشت آن حضرت، پخش شد سامراء به حركت درآمد و سراپا فرياد و ناله گرديد و بازارها تعطيل و مغازهها بسته شد، بنى هاشم، علماى دربار، ديوانيان، امراء لشكر، قاضيان شهر، شعراء، شهود و گواهان و ساير مردم براى شركت در مراسم تشييع حركت كردند، سامراء در آن روز يادآور صحنهء محشر بود،
(١٨١١)