بخش دوم / آراء ديگران درباره ء امام (ع)...
آوازه ء علوم و دانشها و ارشادها و راهنماييهاى پيشوا و رئيس مذهب ما آنچنان در بلنداى محيط اجتماعى آن روز گسترش يافت كه به اتفاق همگان او را " صادق آل محمد " لقب دادند وصيت شهرتش آفاق جهان را درنورديد و در محافل علمى و مجالس فضل و دانش با تجليل و احترام فوق العاده يادآورى گرديد، به حدى كه دوست و دشمن زبان به اعتراف و قبول فضايل و مناقب او بازگشودند و دشمنان و رقيبان سرسخت نيز نتوانستند از قبول فضايل و مكارم او خوددارى و امتناع ورزند. ما از ميان انبوه اعترافات و گفته ها و نوشته ها، تنها به نقل تعدادى اندك از اعترافات و نظرات بسنده مى نماييم كه كتاب مختصر را گنجايشى بيش از آن نيست.
نخست اعترافات برخى از دانشمندان اهل سنت و دانش شناسان مسيحى را درباره آن حضرت بازگو مى نماييم تا به ابعاد شخصيت آن حضرت بيشتر پى برده شود:
1. دكتر حامد حفنى: استاد ادب عربى در دانشكده زبانهاى خارجى قاهره، در پيشگفتارى كه به " كتاب الامام الصادق والمذاهب الاربعة " تأليف اسد حيدر دانشمند عراقى دارد، مى گويد: " متجاوز از 20 سال است مرا كه محقق تاريخ فقه و علوم اسلامى هستم، شخصيت بارز و چشمگير امام صادق (عليه السلام) سلالهء پاك دودمان با كرامت نبوى به خود جلب كرده است و تصورم بر اين است كه او يكى از پيشروان مبتكر و نوآور علوم اسلامى و از نخستين متفكرين متعهد و مسئول است كه همواره مورد توجه همهء دانشمندان شيعه و اهل تسنن بوده است و خواهد بود... ". (1) 2. مالك بن انس: پيشواى حديث اهل سنت و جماعت درباره شخصيت امام مى گويد:
" در مدتى كه با امام صادق رفت و آمد داشتم او را در يكى از سه حالت بيشتر نديدم. يا