مجاهدت در راه خدا بود. چنان كه در جنگ جمل، در ركاب پدر خويش امير مؤمنان (عليه السلام) در خط مقدم جبهه مى جنگيد و از ياران دلاور و شجاع على (عليه السلام) سبقت مى گرفت و بر قلب سپاه دشمن حملات سختى مى كرد. (1) پيش از شروع اين جنگ، به دستور پدر، همراه عمار ياسر و تنى چند از ياران امير مؤمنان (عليه السلام) وارد كوفه شد و مردم كوفه را جهت شركت در اين جهاد دعوت وتبليغ نمود. (2) او وقتى وارد كوفه شد كه هنوز " ابو موسى اشعرى " (يكى از مهره‌هاى فاسد عثمان) بر سر كار بود و با حكومت امير مؤمنان (عليه السلام) مخالفت نموده از جنبش مسلمانان، در پشتيبانى از مبارزه آن حضرت، با پيمان شكنان، جلوگيرى مى نمود، با اين حال حسن بن على توانست على رغم كارشكنيهاى ابو موسى و هم‌دستانش، متجاوز از نه هزار نفر را از شهر، به ميدان جنگ، گسيل بدارد. (3) و نيز در جنگ صفين، در بسيج عمومى نيروها و گسيل داشتن ارتش امير مؤمنان براى جنگ با سپاه معاويه نقش مهمى به عهده داشت و با سخنان پر شور ومهيج، مردم كوفه را به جهاد در ركاب امير مؤمنان (عليه السلام) و سركوبى خائنان و دشمنان اسلام دعوت مى فرمود. (4) آمادگى او براى جانبازى در راه حق به اندازه اى بود كه امير مؤمنان در جنگ صفين از ياران خود خواست كه او و برادرش حسين بن على (عليه السلام) را از ادامه ى جنگ با دشمن باز دارند تا نسل پيامبر (صلى الله عليه وآله) با كشته شدن اين دو شخصيت از بين نرود. (5) امام حسن مجتبى (عليه السلام) هرگز در بيان حق و دفاع از حريم اسلام نرمش نشان نمى داد و علنا از كارهاى ضد معاويه و دودمان بنى اميه افشاءگرى مى نمود. مناظرات و احتجاجات مهيج و كوبنده حضرت مجتبى (عليه السلام) با معاويه و مزدوران و طرفداران او نظير: عمروعاص،