صحنه‌ها و كارزارها، جوهر ذات خود را نشان داد و لياقت و شايستگى و شجاعت و برجستگى روحى خود را به منصه ى بروز رساند و او به عنوان يك عنصر شجاع و متحرك در جوامع اسلامى شناخته گرديد. او در كارزارهاى پدر نقش مؤثر و مفيدى را ايفاء نمود.
دفاع از مظلوم نخستين بار كه امام حسن (عليه السلام) به عنوان يك خطيب زبردست با سخنان خود از ستمديده اى دفاع كرد در سال سى و چهارم هجرى در بدرقهء صحابى بزرگ ابوذر غفارى آن مجاهد شجاع و سترگ اسلام بود كه خليفه وقت، دستور تبعيد او را صادر كرده بود و تأكيد داشت كه هيچ كس حق صحبت با او را ندارد امام على و فرزندانش تا بيرون شهر او را بدرقه نمودند. امام حسن (عليه السلام) در خطابه اى در اين مراسم توديع، چنين فرمودند:
" افسوس كه بدرقه كنندگان خواه و ناخواه بايد بازگردند، و وداع كنندگان بايد حقيقت تلخ و ناگوار وداع را در چند كلمه به زبان آورند و اگر نه همگان درك مى كردند كه مرحلهء وداع، مرحله دشوار و حسرت وداع كنندگان هرگز پايان نخواهد يافت.
اى عم گرامى! هم اكنون مى بينى كه ما به بدرقه آمده ايم دنيا را تحقير كن و در برابر فريب و تهديدهايش به روز مرگ بينديش، و بر اين شكنجه‌ها و تلخى ها شكيبا باش! زيرا روزگارش اندك و عمرش كوتاه مى باشد. به وراى اين دنيا كه جهان جاويد و جايگاه عرضه ى حقايق است اميدوار، بردبار و صبور باش تا روز رستاخير رسول اكرم (صلى الله عليه وآله) را از خود خشنود و راضى بيابى!... " (1) بلاغت و فصاحت او فرزندان نبوت و رسالت، كانون‌هاى فصاحت و بلاغت و منابع سرشار علم و حكمت هستند امام حسن يكى از آن مشعلهاى درخشان بلاغت و فصاحت دودمان نبوى (صلى الله عليه وآله) است كه كلمات و ابزارى تفهيم و تفهم عموما در اختيارش قرار دارند.
هنوز كودك است كه مادرش فاطمه مى بيند او بالشها را روى هم مى گذارد و براى خود