قضاء وقدر ، جبر واختيار (فارسي) - دكتر محمد مهدي گرجيان - الصفحة ١٦٢
عالم به آن حكمت است و اگر نبود آن حكمت هر آينه اين شرور، يافت نمى شدند، زيرا (خيرات) مبادى (شرور) مى باشند پس هنگام استيفاء خيرات و انتهاى آنهاست كه گاهى (شرور)) ظاهر مى گردند و چه بسا در همان حالت خفى، باقى مى مانند. اين سخن در شئ واحد مطرح است.
(ولى) در چند سى كه با هم تصادم دارند شرور به خاطر تنافر و تنافى بوجود مى آيند و لكن اين شرور نسبت به وجود جدا بسيار نادر هستند، زيرا وجود، همه اش خير است يا غالب آن خير مى باشد. و اما شرور را نمى توان به مبدأ خيرات نسبت داد، بلكه بايد آنها را به اشخاص و طبايع و زمان نسبت داد. به زودى توضيح بيشتو؟؟ آن مى آيد.
و هر گاه نقصى در آحاد نوعى پديد آيد، اين نقصان به واسطه ضعف و قصور در (قابل) است و اگر نه در مبدأ فياض، منع و بخلى نيست، بلكه فيضش نسبت به تمام موجودات عام است، پس سزاوار نيست كه عقلهاى ضعيف و عوام الناس توهم نموده و علت نقص در افعال را به فعل حق نسبت بدهند، زيرا افعال حق، نتيجه صفات اوست و صفاتش كه عين ذاتش مى باشد، و ذات حق واجب دائمى است.
پس اگر براى افعال حق، علتى باشد، چون منشأ افعال، صفات است لازم مى آيد كه علت براى صفات او باشد، و اين مطلب باعث مى شود كه ذات حق، مركب باشد و حال آنكه ما از پيش گفتيم كه ذات حق، بسيط است و تركيب در او روا نيست. اكنون معلوم شد آنچه را كه شايسته هر موجودى است به او عطا گرديده و از كمالات لايق به او دريغ نشده است، زيرا عدل خداى تعالى فضل است و فضل او عدل و نه براى حكمش مانعى و نه براى قضائش، عائقى و لكن در نسبت دادن خير وشر به خداى تعالى بايد دقت نمود و بيشتر سخن گفت تا مورد بحث
(١٦٢)
مفاتيح البحث: المنع (1)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 157 158 159 160 161 162 163 164 165 167 169 ... » »»
الفهرست
الرقم العنوان الصفحة
1 مقدمه مؤلف 9
2 مقدمه كتاب 11
3 قضاء وقدر وخود شناسى 13
4 قضاء وقدر وخداشناسى 13
5 قضاء وقدر ومعاد شناسى 14
6 قضاء وقدر وحقوق واخلاق 14
7 قضاء وقدر وشناخت صحيح آيات وروايات 15
8 1 - اهميت مسألة قضاء وقدر 21
9 2 - تاريخچه قضاء وقدر در ميان مسلمين 25
10 3 - مفهوم قضاء وقدر لغة واصطلاحا 29
11 واژه قضاء 29
12 واژه قدر 30
13 4 - تبيين فلسفى بحث قضاء وقدر ونظرات پيرامون آن 37
14 5 - رابطه قضاء وقدر با مسألة جبر واختيار 45
15 قسمت اول 50
16 قسمت دوم 51
17 خلاصه بحث 60
18 تحليلى درباره افعال اختيارى انسان 61
19 كمال وخير 63
20 جبر واختيار واخلاق 66
21 امر بين الامرين از ديدگاه فلسفى، كلامى واخلاقى 68
22 طرح يك اشكال مهم 69
23 امر بين الامرين از ديدگاه عرفان 84
24 نظريات ماديين ونقد آن 94
25 6 - اقسام قضاء وقدر ونظريات در محل كلام 97
26 الف: قضاء وقدر تكوينى وتشريعى 97
27 ب: قضاء وقدر علمى وعينى 100
28 ج: قضاء وقدر حتمى وغير حتمى 103
29 توجيه وتبيين قضاء وقدر حتمى وغير حتمى 104
30 نظريه اول 106
31 اشكالاتى كه به اين نظريه شده است 108
32 پاسخ به اشكالات 109
33 نظريه دوم ونقد آن 110
34 نظريه سوم ونقد آن 114
35 نظريه چهارم ونقد آن 114
36 7 - بداء در آثار اسلامى وارتباط آن با قضاء وقدر 119
37 8 - نقش عوامل معنوى درحوادث از ديدگاه قضاء وقدر 123
38 اشكال 127
39 اشكال ديگر 128
40 9 - خير وشر در جهان وارتباط آن با قضاء وقدر 133
41 مقدمه 133
42 مفهوم خير وشر 134
43 مفهوم خير وشر 134
44 تحليل فلسفى خير وشر 136
45 راز شرور جهان 139
46 10 - فايده اعتقاد به قضاء وقدر 145
47 فهرست ضمائم 1 - القول في قضائه وقدره على سبيل الاختصار 157
48 ترجمه بحث قضاء وقدر از انتهاى رساله عرشيه شيخ الرئيس 161
49 2 - رسالة سر القدر 169
50 ترجمه رساله سر القدر 173
51 مقدمه اول 174
52 مقدمه دوم 174
53 مقدمه سوم 175
54 نتيجه بحث 175
55 3 - الرسالة في القضاء والقدر 181
56 ترجمه رساله قضاء وقدر 201
57 مقدمه 201
58 انسان، فاعل كارهاى اختيارى خود است 202
59 مبادى اراده 211
60 غايت فعل عابث ونائم 212
61 پاسخ به يك اشكال 213
62 نقد نظريه حسن يا وجوب تكليف 216
63 خلاصه بحث فوق 216