به جا آورد ويك شتر نيز كفّاره بدهد، واگر نتواند، يك گوسفند بدهد، ومستحق تمام اجرت است، اگرچه در سال بعد ـ با عذر يا بدون عذر ـ حجّ ننمايد.
وتمام احكام ذكر شده، در نيابت تبرّعى نيز جارى است، بجز اين كه نايب مستحق اجرتى نيست.
مسأله١٢٠  ـ اجير هرچند با تحقق عقد اجاره مالك اجرت مى شود، ولى پرداخت آن واجب نيست مگر بعد از انجام عمل، البته در صورتى كه شرط پرداخت پيش از عمل نشده باشد، ودر حجّ ظاهر اين است كه اجير مى تواند اجرت را پيش از انجام حجّ مطالبه نمايد، واين به جهت اين است كه در مورد حجّ قرينه بر چنين شرطى وجود دارد ـ اگرچه صريحاً شرط نشده باشد ـ زيرا كه غالباً اجير براى حجّ تا اجرت را نگيرد نمى تواند به حجّ برود واعمال را انجام دهد.
مسأله١٢١  ـ هرگاه كسى اجير شود كه خودش حجّ را به جا آورد ـ چه تصريح شود به مباشرت اجير ويا اطلاق عقد وعدم تصريح به خلاف آن مفيد مباشرت باشد ـ نمى تواند شخص ديگرى را بر انجام آن اجير نمايد، مگر با اجازه مستأجر.
مسأله١٢٢  ـ هرگاه شخصى را در وسعت وقت براى انجام حجّ تمتّع اجير نمايد، واتفاقاً وقت براى انجام آن تنگ شود، واجير از عمره تمتّع به حجّ افراد عدول نمايد وبعد از آن عمره مفرده را انجام دهد، ذمّه منوب عنه از حجّ برىء مى شود، ولى چنانچه اجير براى انجام اعمال حجّ تمتّع اجير شده باشد مستحق اجرت نيست، وچنانچه اجاره بر فارغ كردن ذمّه منوب عنه باشد، مستحق اجرت است.
مسأله١٢٣  ـ نيابت يك نفر از چند نفر در حجّ مستحبى مانعى ندارد، ولى در حجّ واجب نيابت يك نفر از دو نفر وبيشتر صحيح نيست، مگر اين كه يك حجّ به طور مشترك بر دو نفر يا بيشتر واجب شده باشد، مانند اين كه دو نفر يا بيشتر نذر كنند كه به طورمشترك شخصى را براى حجّ اجير كنند، كه در اين صورت مى توانند يك نفر را اجير نمايند كه به جاى آنها حجّ نمايد.
مسأله١٢٤  ـ نيابت چند نفر در يك سال از يك نفر ـ چه مرده باشد يا زنده، وچه نيابت با اجرت باشد يا بدون اجرت ـ براى حجّ مستحبى مانعى ندارد، وهمچنين است در حجّ واجب اگر متعدد باشد، مانند اين كه شخصى ـ زنده ويا مرده ـ دو حجّ يا بيشتر به واسطه نذر ـ مثلا ـ بر او واجب شده باشد، ويا يكى حجة الاسلام وديگرى حجّ واجب به نذر باشد، كه در اين صورت مى توان يك نفر را براى يك حجّ وديگرى را براى حجّ ديگر اجير نمود.
وهمچنين جايز است دو نفر را از طرف يك نفر اجير نمود، كه يكى حجّ واجب را از طرف او به جا آورد وديگرى حجّ مستحبى را، بلكه جايز است دو نفر را از طرف يك نفر براى انجام يك حجّ واجب ـ مانند حجة الاسلام ـ از باب احتياط به جهت احتمال ناقص بودن حجّ يكى از آن دو، اجير نمود.
مسأله١٢٥  ـ طواف از جمله مستحبات است، بنابراين نيابت در آن از طرف شخص مرده، يا زنده اى كه در مكّه نباشد، يا در مكّه باشد وخودش متمكّن از طواف نباشد، مانعى ندارد.
مسأله١٢٦  ـ نايب مى تواند پس از فراغت از اعمال حجّ نيابى، عمره مفرده براى خود يا ديگرى به جا آورد، وهمچنين مى تواند براى خود يا ديگرى طواف نمايد.