مسأله١٤٠  ـ حجّ بر سه قسم است:
(١) حجّ تمتّع.
(٢) حجّ قران.
(٣) حجّ افراد.
وحجّ تمتّع وظيفه كسى است كه فاصله اهلش تا مكّه شانزده فرسخ يا بيشتر باشد، وحجّ قران وافراد وظيفه اهل مكّه وكسانى است كه فاصله اهلشان تا مكّه كمتر از شانزده فرسخ باشد.
مسأله١٤١  ـ كسى كه وظيفه اش حجّ تمتّع است مى تواند در غير حجة الاسلام ـ چه حجّ مستحب باشد وچه واجب ـ حجّ قران يا افراد به جا آورد، وهمچنين حاضر ـ كسى كه فاصله اهلش از مكّه كمتر از شانزده فرسخ است ـ مى تواند در غير حجة الاسلام ـ چه حجّ مستحب باشد وچه واجب ـ حجّ تمتّع به جا آورد، ولى حجّ تمتّع در هر حال افضل از افراد وقران است.
ودر حجة الاسلام حكم مذكور جارى نيست، بنابراين كسى كه وظيفه اش حجّ تمتّع است نمى تواند حجّ افراد يا قران به جا آورد، وهمچنين كسى كه وظيفه اش حجّ افراد يا قران است نمى تواند حجّ تمتّع به جا آورد.
بلى، در بعضى از حالات، وظيفه شخصى كه بايد حجّ تمتّع به جا آورد منقلب مى شود به حجّ افراد، چنان كه در مسأله (١٥٢) خواهد آمد.
مسأله١٤٢  ـ كسى كه منزلش شانزده فرسخ ويا بيشتر از مكّه دور بوده وفعلا در مكّه اقامت نموده، چنانچه اقامتش بعد از استطاعت وواجب شدن حجّ بر او بوده، وظيفه اش حجّ تمتّع است، واگر پس از اقامت در مكّه مستطيع شود واستطاعتش بعد از ورود در سال سوم اقامتش حاصل شود، واجب است حجّ افراد يا قران به جا آورد، چه اقامتش به قصد وطن قرار دادن مكّه باشد يا بدون اين قصد وبه منظور مجاورت باشد.
وهمچنين است حكم هر كسى كه در غير مكّه از ساير جاهايى كه فاصله آنها تا مكّه كمتر از شانزده فرسخ است، اقامت كند.
مسأله١٤٣  ـ اگر كسى پس از حصول استطاعت در بلد خود ـ كه شانزده فرسخ يا بيشتر از مكّه دور مى باشد ـ در مكّه اقامت نمايد، ويا اگرچه استطاعت او در مكّه حاصل شده، ولى قبل از ورود در سال سوم اقامت خود مستطيع شده باشد، احتياط واجب آن است كه براى عمره تمتّع به ميقات اهل بلد خود برود واز آن جا براى عمره تمتّع محرم شود.
مسأله١٤٤  ـ حجّ تمتّع از دو عبادت تشكيل مى شود:
اوّل: عمره.
دوم: حجّ.