به مصارف حمام و ساير استفادههاى عمومى برسانيم، آيا در آن زمينها همه مردم شركت دارند يا خير؟
ج - از وضع محل مورد سؤال اطلاع ندارم بطور كلى حريم ده متعلق به همه اهالى است و تمام اهالى حق انتفاع از حريم دارند و اگر در مقابل تصرفاتى كه مىكنند با رضايت اهالى وجهى به معتمدين محل بپردازند كه صرف امور خيريه عموم اهالى شود مانع ندارد و در نزاع موضوعى مرافعه شرعيه لازم است.
س 62 - اشخاصى وابسته به رژيم طاغوتى جوى عمومى را به نفع شخصى خود درختكارى نمودهاند آيا درخت تعلق به صاحبان جوى دارد يا به غاصبين؟
ج - درخت مال كسى است كه آن را كاشته و نهال، ملك او بوده. بلى اگر جوى آب از ملك ديگرى عبور مىكند صاحب ملك در خود جوى آب حق غرس ندارد ولى اگر در كنار آن غرس اشجار كند بطورى كه مانع پاك كردن جوى نشود ظاهرا صاحبان جوى حق ممانعت ندارند ولى در غير اين صورت مىتوانند ممانعت نمايند.
س 63 - دو روستا در چراگاهى منازعه دارند و در بين يكى از دو ده و چراگاه فقط دريا فاصله است و اهالى اين دو روستا از اول سكونت تا حال در اين چراگاه چهار ماه حيوانات خود را مىچرانند والآن اهالى روستاى ديگر دعوى دارند كه چراگاه در حريم ما است و دريا هم فاصله مىباشد و مانع از چرانيدن گوسفندان روستاى اولى مىشوند مستدعى است حكم شرعى را بيان فرمائيد.
ج - در فرض سئوال، اگر چراگاه، از اراضى موات است كسى نمىتواند بدون احياء، آن را تملك نمايد و اراضى موات مال امام عليه السلام است، بنابر اين اگر چراگاه در اراضى موات، در محدوده بين دو قريه باشد هيچ كدام از اهالى دو قريه نمىتوانند از آمدن اغنام و احشام ديگرى جلوگيرى كنند و چنانچه حريم يكى از دو قريه باشد و وارد شدن ديگرى اسباب تضييق بر صاحبان حريم شود مىتوانند جلوگيرى كنند و اگر اسباب تضييق آنها نشود حق جلوگيرى از حشم ده مجاور ندارند.
س 64 - چشمهاى است در كنار معبر عمومى مسلمين كه بيش از يكصد سال مورد استفاده عموم عابرين بوده، چند سال قبل شخصى در كنار آن چشمه قهوهخانهاى درست