اعراض او به ثبوت رسيده زمين متعلق به شخص مدعى است و الا ملك ورثه مالك است و اگر نزاع موضوعى در بين باشد محتاج به مرافعه شرعيه است.
احياء موات س 6 - در زمينهائى از قديم به علت نداشتن آب، ديمى كارى مىشده واحياء شده، بفرمائيد خريد و فروش آنها چه صورت دارد و آيا ديگران مىتوانند در آن زمينها بدون اجازه صاحبان آنها حفر چاه نمايند يا خير؟
ج - در فرض سئوال هر كس هر مقدار از زمينهاى مذكور را در موقعى كه موات بوده و مسبوق به احياء هم نبوده به قصد تملك احياء نموده باشد متعلق به خود او است و خريد و فروش آن هم بلا مانع است و بدون اجازه وى شرعا نمىتوان در آن حفر چاه و هيچ گونه تصرفى نمود و چنانچه نزاع موضوعى در بين باشد مرافعه شرعيه لازم است.
س 7 - زمينى است حدود پانزده سال قبل كشاورزانى در اين زمين كشت و زرع مىكردند و مدت مديدى است كه آب قنات آن خشك و بالتبع زمين مزبور بواسطه بى آبى بلا زرع مانده است. در حدود پنج سال قبل شخصى با اجازه و پرداخت اجاره به مالكين اصلى، زمين را با زدن يك حلقه چاه عميق احياء نموده و مشغول درختكارى و كشاورزى شده است در اين صورت آيا زارعين 25 سال قبل كه در طول اين مدت زمين را ترك كرده بودند حقى به اين زمين احياء شده دارند يا خير؟
ج - در فرض سئوال اگر مالكين زمين مزبور بعد از خشك شدن قنات از آن زمين اعراض نكرده بوده‌اند بلكه مترصد تهيه وسائل استخراج آب از قنات بوده‌اند زمين مزبور در ملك مالكين قبلى باقى است. والله العالم.
س 8 - قناتى است كه بيش از سى سال است آب ندارد و خراب شده و وسط صحراى ديگران مىباشد مرقوم فرمائيد آيا ملكيت قنات از آن ملكهاى مجاور است يا مال مالك قنات؟ والسلام ج - در فرض سؤال به حسب ظاهر يد، مال صاحبان اصلى قنات است و مربوط به مالكين زمين اطراف آن نيست مگر آن كه به مرافعه شرعيه ثابت شود كه صاحبان قنات