واقع گرديده است. (1) امام (عليه السلام) در اين رساله شريفه وظيفهء انسان را در برابر خالق و وظيفهء او را در برابر مخلوق، و حقوق متقابل خالق و مخلوق بازگو فرموده است برخى از اين حقوق آنچنان از طرائف و ظرايف كافى و دقت لازم برخوردار مى باشد كه كمتر مورد توجه و عنايت حقوق‌دانان واقع گرديده است اينك به بيان اجمالى آنها سپس با اندكى توضيح و تفصيل مى پردازيم:
1. حق خداوند جل جلاله 2. حق خود انسان 3. حق زبان 4. حق گوش 5. حق چشم 6. حق دست 7. حق پا 8. حق شكم 9. حق عورت 10. حق نماز 11. حق حج 12. حق روزه 13. حق صدقه 14. حق قربانى 15. حق سلطان 16. حق معلم 17. حق مالك برده 18. حق رعيت 19. حق شاگردان 20. حق زن و همسر 21. حق غلام 22. حق مادر 23.
حق پدر 24. حق فرزند 25. حق برادر 26. حق آزاد كنندهء برده 27. حق بندهء آزاد شده 28. حق نيكوكار 29. حق مؤذن 30. حق پيشنماز 31. حق همنشين 32. حق همسايه 33. حق رفيق و دوست 34. حق شريك 35. حق معاشر انسان 36. حق مال انسان 37.
حق طلبكار 38. حق دشمن، بر انسان 39. حق انسان بر دشمن 40. حق مشورت كننده 41. حق راهزن 42. حق نصيحت جو 43. حق نصيحت گر 44. حق بزرگ 45. حق كوچك 46. حق سائل و پرسشگر 47. حق مسئول 48. حق شاد كنندهء انسان 49. حق بدى كننده به تو 50. حق همكيش 51. حق اهل ذمه.
بدان كه خداى عزوجل را بر تو حق‌هاست، كه تو را فرا گرفته است در هر جنبشى يا آرامشى، يا حالتى يا در هر جائى كه در آن فرود آيى، يا در عضوى كه آن را بگردانى يا در هر ابزارى كه در آن تصرف كنى.