خمس بدهكار است، بايد خمس را از مال او بدهد.
مسأله 1765 - اگر بواسطه قناعت كردن، چيزى از مخارج سال انسان زياد بيايد، بايد خمس آن را بدهد و همچنين كسى كه ديگرى مخارج او را مىدهد بايد خمس تمام مالى را كه بدست مىآورد بدهد.
مسأله 1766 - چيزهائى كه زكات به آنها تعلق مىگيرد كه در مسأله (1861) ذكر مىشود اگر بعد از دادن زكات آنها از مخارج سال زياد بيايد بايد خمس آنها را بدهد.
مسأله 1767 - اگر ملكى را بر افراد معينى مثلا بر اولاد خود وقف نمايد، چنانچه در آن ملك زراعت و درختكارى كنند و از آن چيزى بدست آورند و از مخارج سال آنان زياد بيايد بايد خمس آن را بدهند. بلكه اگر طور ديگرى هم از ملك نفع ببرند. مثلا اجاره آن را بگيرند، بنابر احتياط واجب بايد خمس مقدارى را كه از مخارج سالشان زياد مىآيد بدهند.
مسأله 1768 - در مالى كه فقير بابت خمس و زكات گرفته خمس واجب نيست اما احتياط واجب آنست كه خمس مالى را كه بابت صدقه مستحبى با و داده‌اند اگر از مخارج سالش زياد بيايد بدهد ولى اگر از مالى كه با و بابت خمس و زكات و صدقه داده‌اند منفعتى ببرد مثلا از درختى كه بابت خمس با و داده‌اند ميوه‌اى بدست آورد، و از مخارج سالش زياد بيايد.
بايد خمس آن را بدهد.
مسأله 1769 - اگر با عين پول خمس نداده جنسى را بخرد، يعنى به فروشنده بگويد اين جنس را به اين پول مىخرم، چنانچه حاكم شرع معامله پنج يك آن را اجازه بدهد، معامله آن مقدار صحيح است. و انسان بايد پنج يك جنسى را كه خريده به حاكم شرع بدهد و اگر اجازه ندهد، معامله آن مقدار باطل است پس اگر پولى را كه فروشنده گرفته از بين نرفته حاكم شرع خمس همان پول را مىگيرد و اگر از بين