مجمع الرسائل (فارسي) - الشيخ محمد حسن النجفي ( صاحب الجواهر )

عادل و يا از عدل واحد كه عارف به احتياط است بپرسد.
(مسأله 3): مراد از اعلم يعنى استادتر در بيرون آوردن حكم الله و فهميدن آن از ادله شرعيه (1) مى باشد، و در شناخت اعلم و وجوب رجوع به او خبر عدل واحد از اهل خبره كه از قول او ظن (2) حاصل شود، كفايت مىكند.

= و به بيان ديگر هم اجتهاد و تقليد و احتياط هر سه در عدم نياز و بلكه عدم امكان تقليد نسبت به آنها، با هم مساويند (البته اين حكم در صورت عدم استلزام پاره اى از محذورات و موانع عقلى و شرعى مانند عسر و حرج جارى است).
و احتياط را فقها و بزرگان در بجا آوردن آنچه كه احتمال وجوب در آن باشد و ترك آنچه احتمال حرمت باشد مى دانند و اصوليين و حتى اخباريين نيز احتياط را در شبهات وجوبيه مطلقا لازم نمى دانند و در شبهات تحريميه نيز اكثر اصوليين احتياط را در اين صورت نيز لازم نمى دانند و ليكن به نظر اين كمترين در مسائل مستحدثه و مسائلى كه احتمال ورود دليل در آنها نمى باشد احتياط لازم نيست، چه در شبهات وجوبيه و چه در شبهات تحريميه، و چه در فقه و چه در اصول، و تحقيق مطلب در محل خود بيان شده است.
(1) محمد باقر شيرازى: و اعلم به نظرات ديگر از بزرگان نيز باشد به مضمون (أعلم الناس من جمع علم الناس إلى علمه).
(2) ميرزاى شيرازى - محمد باقر شيرازى: بلكه با عدم تمكن از علم به هر ظنى مى توان اكتفا نمود و بلكه هر گاه احتمال در يكى باشد كه در ديگرى نباشد، لزوم اخذ به آن بعيد نيست.
محمد كاظم طباطبائى: ليكن به شرط عدم علم و بينه، و در اين صورت مطلق مظنه بلكه مطلق احتمال اعلميت در يكى دون ديگرى در وجوب أخذ به آن كافى است.
محمد تقى شيرازى: مظنه اعتبارى ندارد.
محمد باقر شيرازى: كفايت ظن نوعى و عدم ظن به خلاف خالى از قوت نيست.

(٨)

1	پيشگفتار	3
2	مقدمه	7
3	احكام تقليد	5
4	سؤالاتى پيرامون احكام تقليد	23
5	احكام مطهرات آب	25
6	كيفيت تطهير آب چاه	28
7	احكام ساير مطهرات 1 - آفتاب	31
8	2 - زمين	32
9	3 - استحاله	33
10	4 - اسلام	34
11	5 - كم شدن دو سوم آب انگور	34
12	6 - انتقال شئ نجس از محلى به محل ديگر	35
13	7 - استبراء	35
14	8 - جدا شدن غساله	36
15	9 - برطرف شدن نجاست از باطن انسان	36
16	10 - بيرون آمدن خون از محل ذبح حيوان	36
17	11 - غايب شدن	36
18	12 - تبعيت	36
19	اقسام نجاسات بول و غايط	39
20	منى و خون و سگ و خوك و ميته	40
21	كافر و شراب	41
22	فقاع و عرق جنب از حرام و عرق شتر نجاستخوار	42
23	احكام نجاسات	42
24	سؤالاتى پيرامون احكام نجاسات	71
25	احكام ازاله نجاست	78
26	آداب تخلى	88
27	مستحبات تخلى	92
28	موارد وجوب وضو	94
29	مبطلات وضو	94
30	كيفيت وضو	96
31	ادعيه مأثوره وضو	97
32	معتبرات وضو	98
33	مسائل متفرقه وضو	108
34	سؤالاتى پيرامون احكام وضو	113
35	احكام جباير	118
36	شك در طهارت و احكام آن	122
37	احكام غسل واقسام آن	125
38	موجبات غسل	134
39	مسائل متفرقه غسل	136
40	موجبات تيمم	140
41	احكام تيمم	142
42	احكام اموات 1 - غسل مس ميت و غسل ميت و احكام مربوط به آنها	156
43	2 - احكام تكفين ميت	165
44	3 - كيفيت نماز ميت و احكام مربوط به آن	168
45	4 - دفن ميت	175
46	5 - كيفيت نماز ليلة الدفن	177
47	احكام نماز نمازهاى واجب	179
48	نماز يوميه	180
49	1 - اوقات نماز يوميه	180
50	2 - قبله	190
51	3 - مكان نمازگزار	195
52	4 - لباس نمازگزار	205
53	سؤالاتى پيرامون لباس نمازگزار	220
54	5 - محمول همراه نمازگزار	223
55	احكام نمازهاى يوميه 1 - اذان و اقامه	225
56	مستحبات اذان و اقامه	231
57	2 - نيت و حقيقت آن	233
58	3 - قيام واجب	236
59	آداب قيام	240
60	4 - تكبيرة الاحرام وادعيه مأثوره در آن	241
61	احكام تكبيرة الاحرام	242
62	آداب تكبيرة الاحرام	245
63	5 - قرائت واجب	246
64	6 - ركوع و احكام مربوط به آن	267
65	آداب ركوع	271
66	سؤالاتى پيرامون احكام ركوع	272
67	7 - سجده و احكام مربوط به آن	273
68	مستحبات سجده	282
69	مسائل متفرقه سجده	283
70	سؤالاتى پيرامون صلوات بر پيامبر اكرم (ص)	285
71	8 - تشهد و احكام مربوط به آن	288
72	9 - سلام نماز و احكام مربوط به آن	291
73	10 - قنوت	293
74	تعقيبات نماز	296
75	سجده شكر	298
76	سجده‌هاى واجب قرآن	300
77	احكام زنان واطفال در نماز	302
78	احكام شك و سهو	303
79	احكام سجده سهو	304
80	احكام شك در نماز	307
81	شك در نماز چهار ركعتى	310
82	احكام ساير شكيات	312
83	نماز احتياط	327
84	احكام مبطلات نماز	330
85	ترجمه اذان و اقامه	334
86	ترجمه نماز	335
87	ترجمه قنوت	336
88	ترجمه تسبيحات اربعه	337
89	ترجمه تشهد و سلام	338
90	احكام نماز قضا	339
91	سؤالاتى پيرامون نماز قضا	351
92	نماز جماعت	352
93	سؤالاتى پيرامون احكام نماز جماعت	381
94	شرايط قصر و اتمام نماز	383
95	احكام قصر و اتمام	389
96	نماز جمعه	401
97	نماز عيدين	406
98	نماز آيات	410
99	نماز نذر و عهد و قسم	415
100	نمازهاى مستحبى	417
101	نماز تحيت مسجد	420
102	نماز جعفر طيار	421
103	نماز غفيله	423
104	نماز اول ماه	424
105	موانع قبول نماز	425
106	احكام روزه شرايط وجوب روزه	426
107	شرايط صحت روزه	427
108	زمان روزه	436
109	نيت روزه	437
110	مبطلات روزه 1 - 2 - خوردن و آشاميدن	441
111	3 - جماع	444
112	4 - دروغ بستن به خدا و پيغمبر (ص) و...	445
113	5 - ارتماس در آب	445
114	6 - رساندن غبار به حلق	446
115	7 - قى كردن	447
116	8 - استمناء	447
117	9 - احتقان به مايع بدون ضرورت	448
118	10 - باقى ماندن بر جنابت تا طلوع فجر	448
119	سهو و عمد مفطرات	449
120	مبطلاتى كه انجام آنها حرام نيست ولى...	451
121	حرمت افطار روزه	452
122	علائم دخول ماه مبارك رمضان	453
123	شرايط وجوب قضاى روزه	454
124	مسائل متفرقه روزه	456
125	زكات فطره احكام زكات فطره	474
126	جنس فطريه و مقدار آن	479
127	زمان وجوب و پرداخت زكات فطره	481
128	زكات احكام زكات	483
129	احكام متعلقات زكات	486
130	مسائل متفرقه زكات فطره	489
131	نصاب غلات اربع	491
132	نصاب طلا و نقره	493
133	نصاب شتر	494
134	نصاب گاو و گوسفند	496
135	مصارف زكات	497
136	شرايط زكات	501
137	شرايط اخراج كننده زكات	502
138	مسائل متفرقه زكات	502
139	خمس احكام خمس	507
140	احكام متعلقات خمس	508
141	كيفيت تقسيم خمس	519
142	مسائل متفرقه خمس	523
143	سؤالاتى پيرامون احكام خمس	536
144	احكام صدقات	537
145	احكام بانوان 1 - حيض	545
146	2 - نفاس	562
147	3 - استحاضه	567
148	توضيح لغات و اصطلاحات	575