را كه مثل گردو و تخم مرغ با شماره معامله مى كنند، بفروشد و زيادتر بگيرد مثلا ده تا تخم مرغ بدهد و يازده تا بگيرد اشكال ندارد.
مسأله 2073 - جنسى را كه در بعضى از شهرها با وزن، يا پيمانه مىفروسند و در بعضى از شهرها با شماره معامله مى كنند، جايز نيست كه آن جنس را به زيادتر از آن بفروشند در شهرهايى كه با پيمانه يا وزن معامله مى كنند و جايز است در شهرهايى كه با شماره مى فروشند.
مسأله 2074 - اگر چيزى را كه مىفروشد و عوضى را كه مى گيرد از يك جنس نباشند زيادى گرفتن اشكال ندارد، پس اگر يك من برنج بفروشد و دو من گندم بگيرد معامله صحيح است.
مسأله 2075 - اگر جنسى را كه مى فروشد و عوضى را كه مى گيرد، از يك چيز عمل آمده باشند، بايد در معامله زيادى نگيرد، پس اگر يك من روغن بفروشد و در عوض آن يك من و نيم پنير بگيرد، ربا و حرام است، و احتياط واجب آن است كه اگر ميوه رسيده را با ميوه نارس معامله كند زيادى نگيرد.
مسأله 2076 - جو و گندم در ربا يك جنس حساب مى شوند، پس اگر يك من گندم بدهد و يك من و پنج سير جو بگيرد، ربا و حرام است و نيز اگر مثلا ده من جو بخرد كه سر خرمن ده من گندم بدهد، چون جو را نقد گرفته و بعد از مدتى گندم را مى دهد مثل آن است كه زيادى گرفته حرام است.
مسأله 2077 - اگر مسلمان از كافرى ربا بگيرد اشكال ندارد، و نيز پدر و فرزند و زن و شوهر مى توانند از يكديگر ربا بگيرند.
شرائط فروشنده و خريدار مسأله 2078 - براى فروشنده و خريدار شش چيز شرط است: اول - آنكه بالغ باشند. دوم - آنكه عاقل باشند. سوم - آنكه سفيه نباشند يعنى مال