الصدقات...) رجوع مىكنيم. چون آيه شامل زكات مال و فطره، هر دو مىشود و در مورد فطره ضيف كه عيال باشد و تحت عيلوله باشد خارج شده و شبهه مفهومى است و رجوع به عموم مىشود در شبهه.
س: زكات فطره را به سنى مىشود دارد از سهم مؤلفة؟
ج: احوط اقتصار بر فقراء شيعه است.
س: شخصى زمين زراعتى خريده و در آن چاه حفر كرده كه با آن كشاورزى كند و از فروش محصول آن امرار معاش كند، اكنون قيمت زمين و چاه و ابزار آلات كشاورزى چند برابر شده، آيا خمس آنها را بايد به قيمت امروز بدهد يا به قيمت خريد؟
ج: زمين زراعتى و چاه مفروض در سؤال حكم سرمايه را دارد و سرمايه اگر مورد احتياج باشد، به اين معنى كه با كارگرى و مشاغلى كه نياز به سرمايه ندارد، نتواند امرار معاش كند، سرمايه خمس ندارد، بلكه اگر پولى كه با آن زمين و غيره را خريده متعلق خمس بوده، خمس قيمت خريد را بدهد، و همچنين است حكم در مورد محل كسب و ابزار كسب و ماشين كه با آن بار مىبرد يا مسافر حمل مىكند كه همگى حكم سرمايه را دارد.
حج:
س: شخصى نماز طواف را عمدا يا جهلا تقصيرا ترك كرده، آيا سعى و تقصير و ساير اعمال مترتبه آن صحيح است يا نه؟
ج: بعيد نيست الحاق عامد به ناسى و جاهل، پس سعى و تقصير باطل نمىشود و حج او صحيح است و احوط اعاده حج است در سال بعد.
س: آيا كسانى كه طواف النساء را انجام نداده‌اند مىتوانند محرم شوند به احرام عمره مفرده و بعدا يك طواف نساء انجام دهند؟
ج: بله مىتوانند و يك طواف نساء كفايت مىكند.
ياد آورى مىشود كه استفتائات حج، بسيار بوده و در مجموعه‌اى جداگانه، با