الفسخ هو حل العقد المقتضى لرجوع الأمر إلى ما كان فلا محالة يرجع مثل الثمن إلى الميت ويعود بدله من الميت لأن المعاوضة كان بينه و بين البايع الفاسخ وكان العقد واردا على مالهما فهذا من لوازم حق الخيار بما هو حق حل العقد نعم لو كان حق الخيار نظير حق الشفعة حقا لتملك المال من المالك الفعلى بازاء ما يملكه ما كان لأرث الزوجة وجه ولكنه خلاف التحقيق وان مال اليه بعض السادة الأعلام في حاشيته على مكاسب الشيخ قدس سرهما.
س 20 - خانمى سى سال قبل با فوت شوهرش مالك يك هشتم اعيانى تعدادى درخت گردو و متفرقه در دو پلاك زمين مشجر گرديده و در اين مدت حاضر به تقويم و دريافت بهاى سهم الارث خود نشده و هر ساله يك هشتم از محصول سر درختى را برده، متمنى است در موارد ذيل حكم شرعى را بيان فرمائيد:
1 - نحوه تقويم اشجار و پرداخت بهاى يك هشتم اعيانى به چه طريق مىباشد آيا درختها به قيمت زنده كه در محل خود باقى بماند بايد قيمت شود يا قيمت درختى كه بايد ريخته شود و نيز زمينى كه درخت در فضاى آن قرار دارد مشمول يك هشتم خواهد بود يا خير؟
2 - خانم مذكور مىتواند از فروش سهم يك هشتم امتناع نمايد و به مالكيت خود ادامه دهد كه در نتيجه هرگونه عمران وغرس اشجار ديگر در زمين متوقف باشد و هر ساله يك هشتم از محصول را ببرد يا بايد به قيمت عادله فروش نمايد و اگر حاضر براى فروش نشود تكليف چيست؟
3 - خانم مالك بهاى يك هشتم اعيانى درختها به قيمت امروز است كه نمو بيشترى نموده يا قيمت سى سال قبل كه شوهرش فوت نموده؟
ج 1 - در مورد سئوال با فرض وجود ولد براى شوهر، زوجه يك هشتم از اموال منقول و يك هشتم از قيمت بناء و اشجار را به قيمت روز موت زوج از زوج خود ارث مىبرد اگر هنگام موت شوهر اشجار بهره و ثمره موجودى داشته باشد، از عين آن بهره و ثمره نيز يك هشتم ارث مىبرد و اما از بهره و ثمره سالهاى بعد به كلى ارث نمىبرد و چنانچه ورثه ميت رضايت ندهند بايد عوض هر چه را كه برده به ورثه بر گرداند و در صورتى كه ورثه، در آن زمان، قيمت اشجار وبناء را به زن نداده باشند الآن بايد قيمت همان روز را بدهند نه قيمت امروز