محاسبه نموده و پرداخت كرده در حال حاضر كه متوجه مسأله شده چه بايد بكند؟
ج - بايد مجددا كفاره را از گندم يا نان بپردازد.
س 19 - كسانى كه روزه ماه مبارك رمضان را در اثر بيمارى يا عارضه ديگرى افطار و تا رمضان آينده قدرت روزه گرفتن را ندارند و يا دارند مسامحه مىنمايند و بايستى كفاره بدهند آيا مىتوانند پس از ماه رمضان كفاره را بدهند يا بايستى صبر كنند تا ماه رمضان آينده كفاره بدهند؟
ج - در فرض مذكور كه روزه را با عذر افطار كرده بايد صبر كند تا ماه مبارك بعد اگر قضاى آن را در اين بين نگرفت آن وقت كفاره جهت ترك و تأخير لازم است.
س 20 - تتابع شهرين كه در صوم كفاره واجب است بچه نحو است؟
ج - در تتابع شهرين كفايت مىكند كه تمام ماه اول و يك روز از ماه دوم متتابعا انجام شود.
س 21 - در ايامى كه تتابع لازم است چنانچه با عذر افطار كند آيا تتابع به هم مىخورد و واجب است دوباره روزه دو ماه شروع شود يا خير؟
ج - اگر افطار بدون عذر باشد مضر به تتابع است ولى اگر به جهت عذرى باشد مانند اكراه و يا اضطرار و يا عروض مرض و يا حيض و نفاس، مضر به تتابع نيست و از جمله اعذار است سفرى كه در اثناء، به جهت ضرورتى واقع شود نه سفر اختيارى كه آن مضر به تتابع است و از جمله اعذار است نسيان نيت صوم، تا موقعى كه وقت نيت فوت شود به اين كه نسيان تا بعد از زوال ادامه پيدا كند و هم چنين است حكم اگر صوم ديگرى بى اختيار متخلل شود مثل اين كه نسيان كند وصوم ديگرى را نيت كند و بعد از زوال متذكر شود و از جمله اعذار است موردى كه قبل از وجوب صوم شهرين نذر كرده مثلا هر پنجشنبه روزه بگيرد كه در اين صورت تخلل صوم نذرى روز پنجشنبه مضر به تتابع نيست.
س 22 - اگر در صوم شهرين از وسط ماه شروع كند و هر دو ماه و يا يكى از آنها كمتر از سى روز باشد تكليف چيست؟
ج - در فرض سئوال تكميل ماه اول از ماه دوم و تكميل ماه دوم از ماه سوم كافى است اعم از اين كه هر دو ماه تمام باشند و يا هر دو ناقص و يا مختلفين.