جراحتى مىگويند كه عمق آن به پرده نازك روى استخوان برسد ولى آن را پاره نكند و چنانچه آن پرده نازك نيز پاره شود و استخوان واضح شود آن را موضحه گويند.
س 84 - ساق پاى پسر هفت ساله شخصى در اثر تصادف ماشين شكسته و مبلغى براى معالجه به جراح داده و مبلغى نيز خرج مريض خانه نموده است آيا مخارج مزبور را مىتواند از راننده ماشين بگيرد يا خير و ضمنا ديه آن را مىتواند مطالبه كند يا نه و ديه آن چه مقدار است و اگر رضايت ندهد راننده مدتى حبس مىشود بنابر اين رضايت بدهد يا خير؟
ج - در مورد سئوال اگر فقط استخوان شكسته ديه آن ده شتر يا صد مثقال شرعى طلاى مسكوك است و اگر جراحت هم وارد شده بايد خصوصيات جراحت وارد شده معلوم گردد تا جواب داده شود و اگر طرفين تراضى نمايند كه مبلغى راننده به مجنى عليه بدهد تا او هم ذمه او را برى نمايد و هم رضايت بدهد كه از حبس نجات پيدا كند اشكال ندارد به شرط آن كه صرفه صغير مراعات شود.
س 85 - جراحات گوش و بينى و لب به صورت حارصه و داميه و متلاحمه از مصاديق جراحات سر و صورت مىباشد و بايد طبق قاعده جراحات سر و صورت ديه آن معين شود و يا اين كه چون اين اعضاء داراى عنوان خاص مىباشند از قاعده مذكوره خارج و بايستى تعيين ارش شود؟
ج - هر چند اعضاء مذكوره عنوان خاص دارند و براى قطع يا خرم آنها ديه تعيين شده لكن از مصاديق جراحات سر و صورت هستند و احكام حارصه و مراتب بعد بر آنها جارى است.
س 86 - اولا قاعده كليه‌اى است در ديات زن كه برابر مرد است تا به ثلث ديه كامله برسد و در بعض روايات آن ذكر تساوى موضحه هم شده است، ثانيا قاعده ديگرى است در كسر استخوان و رض وفك و موضحه آن كه به نسبت ديه عضو ذكر ديه شده است كه ظاهر آن ديه عضو بر حسب ديه شخص مجنى عليه مىباشد و همين طور در مواردى ربع ديه عضو و امثال آن گفته شده است در نتيجه در موارد كمتر از ثلث، حاصل دو قاعده متفاوت مىشود كداميك مقدم است، مثلا بنابر قاعده اول شكستگى استخوان بازوى زن يك درهم ديه كامله مرد است و بنابر قاعده دوم يك بيستم ديه كامله مرد مىشود؟