س 238 - اگر كسى از مال مخمس، صرف نموده آيا جائز است مقابل آن را از ارباح جديد، استثناء كند يا جائز نيست؟.
ج - اگر از سرمايه، صرف نموده مىتواند در آخر سال، كسرى سرمايه را از ارباح جبران كند و اگر از سرمايه نبوده نمىتواند آن را استثناء نمايد.
س 238 - اگر از پول تجارت كه معمولا سرمايه مخمس و ربح، با هم مخلوط است براى امرار معاش، آذوقه و وسائلى را تهيه كند و در آخر سال، مقدارى باقى بماند و آن بقيه را از نظر محاسبه سال، با سرمايه‌اش يك موجودى به حساب آورد و خمس را بپردازد و سال دوم هم همين محاسبه را به عمل بياورد در نتيجه آذوقه مخمس مصرف شده حكم مال التجاره موجود در بازار را پيدا مىكند - كه ربح جديد، كسرى آن را جبران مىكند - يا نه و آيا اين محاسبه صحيح است؟.
ج - اين نحو محاسبه، صحيح نيست و فقط اگر از سرمايه، صرف كرده باشد با ارباح سال، كسرى آن، جبران مىشود.
س 239 - شخصى خمس يك خروار گندم را در سر سال، داده، مىخواهد سال آينده با گندم جديد خود، معاوضه كند آيا باز آن گندم تازه، خمس دارد يا نه؟.
ج - اگر با ديگرى معاوضه نمايد، به عوض آن نيز خمس، تعلق نمىگيرد ولى اگر از مال خود بخواهد عوض آن را نگهدارد و آن گندم مخمس را مصرف كند بعد از گذشتن سال بر آن بايد خمس آن را بدهد.
س 240 - آذوقه كه از سرمايه و ربح، طبق معمول تهيه شده و در آخر سال، مقدارى از آن باقيمانده است ولى چون كاسب، خرجش از مداخلش بيشتر بوده در نتيجه، حتى اگر آذوقه باقيمانده را هم اضافه كند باز كسر سرمايه دارد آيا واجب است خمس آذوقه را بپردازد يا نه؟.
ج - در فرض مذكور كه آذوقه نيز از سرمايه يا عوائد، خريدارى شده و فعلا آن شخص كسرى سرمايه دارد خمس ندارد.
چيزى كه خمس آن داده شده ديگر خمس ندارد س 241 - يك نفر نزد شخصى پولى را به امانت گذاشت پس از مدتى