مسأله بيست و يكم: شخصى عليه همسايه خود طرح دعوى نموده و ادعا مىكند كه همسايه وى پنجره اى به خانه او باز كرده است. در اين مورد مؤلف كتاب الوسيط مىگويد: شخص مدعى (خواهان) تنها موظف است اثبات كند كه همسايه او پنجره خود را به منزل او باز كرده است. و اثبات حق ارتفاق به عهده مدعى عليه (خوانده) مىباشد چون اصل و طبيعت زمين اقتضا مىكند كه حق ارتفاق نداشته باشد (1).
ماده 130 قانون مدنى نيز مىگويد: " كسى حق ندارد خانه خود را به فضاى همسايه بدون اذن او خروجى بدهد و اگر بدون اذن، خروجى بدهد ملزم به رفع آن خواهد بود ".
توضيح كامل اين موضوع ايجاب مىكند كه در دو جهت بحث كنيم اولا: در اصل ادعاى مؤلف الوسيط مبنى بر اين كه اصل در زمين آن است كه خالى از حقوق ارتفاقيه باشد. و ثانيا: در مورد درب خروجى باز كردن به فضاى همسايه.
اما جهت اول: بايد گفت اين اصل ادعائى را نمىتوان پذيرفت، زيرا طبق قاعده " الناس مسلطون على أموالهم " هر كس مىتواند در ملك خود هر نوع تصرفى بنمايد مگر آن كه موجب ضرر ديگرى بشود. ماده 30 قانون مىگويد: " هر مالكى نسبت به ما يملك خود حق همه گونه تصرف و انتفاع دارد مگر در مواردى كه قانون استثنا كرده باشد " پس آنچه كه ممنوع است اضرار به ديگران است، و اما تصرف در ملك خود طبق قانون مالكيت مجاز و بلا مانع مىباشد.
اما جهت دوم: در مورد احداث درب خروجى يا پنجره كه موجب اشراف به