معاملات باطل مسأله 2055 - در چند مورد معامله باطل است: اول خريد و فروش عين نجس مثل بول و غائط و مسكرات، بنابر اقوى و در بعضى ديگر بنابر احتياط واجب و خريد و فروش خون براى معالجه بيماران جايز است. دوم خريد و فروش مال غصبى مگر آن كه صاحبش معامله را اجازه كند. سوم خريد و فروش چيزهائى كه مال نيست. چهارم معامله چيزى كه منافع معمولى آن حرام باشد، مثل آلات قمار و موسيقى. پنجم معامله‌اى كه در آن ربا باشد. و حرام است غش در معامله يعنى فروختن جنسى كه با چيز ديگر مخلوط است، در صورتى كه آن چيز معلوم نباشد و فروشنده هم به خريدار نگويد، مثل فروختن روغنى كه آن را با پيه مخلوط كرده است و اين عمل را غش مىگويند، از پيغمبر اكرم صلى الله عليه وآله و سلم منقول است كه فرمود: از ما نيست كسى كه در معامله با مسلمانان غش كند يا به آنان ضرر بزند يا تقلب و حيله نمايد و هر كه با برادر مسلمان خود غش كند، خداوند بركت روزى او را مىبرد و راه معاش او را مىبندد و او را به خودش واگذار مىكند.
مسأله 2056 - فروختن چيز پاكى كه نجس شده و آب كشيدن آن ممكن است اشكال ندارد، ولى اگر مشترى بخواهد آن چيز را بخورد بايد فروشنده نجس بودن آن را به او بگويد.
مسأله 2057 - اگر چيز پاكى مانند روغن و نفت كه آب كشيدن آن ممكن نيست نجس شود، چنانچه مثلا روغن نجس را براى خوردن به خريدار بدهند معامله باطل و عمل حرام است و اگر براى كارى بخواهند كه شرط آن پاك بودن نيست مثلا بخواهند نفت نجس را بسوزانند، فروش آن اشكال ندارد.
مسأله 2058 - بايد دوائى را كه مثل شراب عين آن نجس است معامله نكنند، ولى معامله دوائى كه عينش نجس نيست اگر به آن احتياج داشته باشند اشكال ندارد.
مسأله 2059 - خريد و فروش روغن و دواهاى روان و عطرهائى كه از ممالك غير اسلامى مىآورند اگر نجس بودن آنها معلوم نباشد اشكال ندارد، ولى روغنى را كه از حيوان بعد از جان دادن آن مىگيرند، چنانچه در شهر كفار از دست كافر بگيرند و از حيوانى باشد كه اگر رگ آن را ببرند خون از آن جستن مىكند، نجس است و معامله آن باطل مىباشد.
بلكه اگر در شهر مسلمانان هم از دست كافر بگيرند معامله آن باطل است مگر آن كه بدانند كه آن كافر از مسلمان خريده است.
مسأله 2060 - اگر روباه را به غير دستورى كه در شرع معين شده كشته باشند، يا خودش مرده باشد، خريد و فروش پوست آن حرام و معامله آن باطل است.