خير؟
ج - اگر قبلا از جميع جهات مستطيع بوده ايد، و ليكن اقدام بر انجام حج نكرده‌ايد و در نتيجه حج بر شما مستقر شده و فعلا در اثر پيرى يا بيمارى كه اميد خوب شدن نباشد تمكن از سفر حج نداريد واجب است كسى را نايب بگيريد تا براى شما حج بجا آورد.
41 - س - شخصى پدرش وصيت كرده است كه فرزندش از جانب او حج بجا آورد، بعد از مرگ پدر، فرزند مستطيع مىشود. آيا لازم است حج خود را بر حج پدر مقدم بدارد، و اگر حج خود را مقدم بدارد آيا صحيح است يا نه؟
ج - اگر قبل از آن كه پسر مستطيع شود، پدر او را اجير كرده كه بعد از فوت او در سال اول حج براى پدر انجام دهد يا نسبت به مدت، مطلق بوده كه منصرف به سال اول است و پسر قبل از استطاعت خود اجاره را قبول كرده، لازم است سال اول بعد از فوت پدر حج نيابى براى پدر انجام دهد. و در غير اين صورت بايد براى خودش حج كند. و در صورت اول اگر براى خودش حج بجا آورد صحيح است، گرچه در مخالفت اجاره معصيت كرده است. ولى در صورت دوم اگر حج نيابى بجا آورد صحيح نيست، و نه براى خودش واقع مىشود و نه براى پدرش، و حج بر خودش مستقر مىشود كه بايد به هر نحو شده در سال بعد اتيان كند و اگر بجا نياورد در سالهاى بعد با مراعات فورا ففورا انجام دهد. و بايد معلوم باشد كه مجرد وصيت به حج بدون استيجار فرزند، نيابت را بر او واجب نمىكند هر چند وصيت را قبول كرده باشد. بنابر اين در فرض استطاعت فرزند بعد از فوت پدر بايد براى خودش حج بجا آورد و نيابت صحيح نيست.
42 - س - خانم خانه دارى كه حج بر او واجب شده است و شوهرش اجازه مسافرت به تنهائى را نمىدهد و مى گويد چون براى حج اسم مرا ننوشته‌اى من هم اجازه نمىدهم، وظيفه اش چيست و آيا بدون اجازه شوهر مىتواند به حج برود يا نه؟
ج - در سفر حج واجب، براى زن اجازه شوهر شرط نيست و زن بايد حج واجب خود را بجا آورد ولو اين كه شوهر او راضى به مسافرت او براى حج نباشد.
43 - س - شخصى طبق وصيت پدر كه پول به حساب سازمان حج واريز كرده است به نيابت او به مكه آمده در حالى كه خود فرزند نيز استطاعت مالى داشته است آيا به نيابت پدر حج بجا آورد، يا حج خود را انجام دهد؟