وآيا او پسر حسن عسكرى است (ع) ياكسى ديگر، اختلاف بسيار كرده اند. وما اين مبحث را تحرير كنيم وتنقيح اين سخن به قدر علم خود ان اشاء الله تعالى در اين مقام بنماييم.
بدان كه جميع امت متفقند در آنكه در آخر الزمان ضخصى از اولاد حضرت پيغمبر ظهور خواهد كرد وعالم را از عدل پر خواهد ساخت، همچنانچه از جور پر است، اين اتفاق به واسطهء احاديث صحيحه است كه در اين باب وارد شده چنانچه أم سلمة روايت كند [...] بيعت كنند در ميانهء ركن ومقام واز شام لشكرى بفرستند به سوى ايشان. ودر بيداء كه موضعى است از راه مكه زمين ايشان را فرو برد، بعد از آن اكابر وپيشوايان اهل شام وعراق با او بيعت كنند، از آن مردى از قريش كه مادر او از بنى كلب باشد لشكرى بر سر ايشان فرستد وايشان بر او غالب گردند وآن شخص به سنت پيغمبر امت در ميان امت عمل كند واسلام تمكن تمام بيابد، همچو شتر كه گردن بز زمين مالد، ومتمكن شود، پس آن مرد هفت سال باز ماند، بعد از آن وفات كند ومردمان بر او نماز بگزارند. از اين جمله اخبارى است در باب مهدى وظهور او، در آخر زمان وارد شده [و] تمامى اهل اسلام به صحت اين احاديث متفقند وهيچ نزاعى در آن نيست كه چنين كسى ظهور خواهد كرد در آخر.
واختلاف در آن است كه اين كس محمد پسر حسن عسكرى است يا نه؟
جمعى مى گويند كه: اين كس او نيست ز يراكه ثابت نشده كه حسن عسكرى را پسرى بوده، وآنچه مى گويند: او را پسرى بوده اخبار بعضى مردم است، وبه مجرد خبرى كه آن مشهور ومستفاض نباشد پس ثابت نمى شود، خصوصا نسبى چنين بزرگ، وآن را مدار اعتقاد نتوان ساخت، وبر تقدير آنكه ثابت باشد كه او را پسر بوده، هرگز اثرى از او ظاهر نشده، وكسى او را نديده ودر مسند امامت متمكن نشد، بر تقدير آنكه او را ديدند واما شد وفات شد، وبه غايت متبعد است كه كسى مدت قريب به هفتصد سال در حيات بشد وهيچ اثر از او پيدا نشود