مقدمه‌اى بر فقه شيعه (فارسي) - السيد حسين المدرسي - الصفحة ٤٣
مفيد، دانشمند معروف شيعي آغاز قرن پنجم كه خود شاگرد وى بود (167) و هوش و استعداد فقهى أو را مى ستود (168) با روش فقهى وى سخت به مبارزه بر خاست و آن را در برخى آثار خود از قبيل المسائل الصاغانيه (169) والمسائل السرويه (170) و دو رساله خاص يكى در رد المسائل المصرية وى با نام نقض رسالة الجنيدى إلى أهل مصر (171) و ديگرى با نام النقض على ابن الجنيد في اجتهاد الرأي (172) تخطئه نمود. شاگردان مفيد نيز آراء فقهى ابن الجنيد را در آثار خويش نقل نموده و آن را رد كردند (173).
روش فقهى ابن الجنيد - كه از يك سو بر خلاف دوره سوم فقه، حجيت و اعتبار أحاديث مذهبي را به عنوان منبع اساسى فقه مى پذيرفت و از طرف ديگر عقل را به مثابه ابزار اساسى استنباط احكام به رسميت مى شناخت - چنان كه گفته شد با روش هاى تكامل يافته تر فقه شيعي دوره هاى بعد سازگارتر و هماهنگ تر بود (174) از اين رو دو قرن پس از أو، آراء فقهى وى براي نخستين بار وسيله ابن إدريس فقيه شيعي أواخر قرن ششم با حرمت نقل گرديد (175). سپس از نيمه دوم قرن هفتم كه استدلالات دقيق عقلي راه خود را در فقه شيعي بيشتر گشود آثار اين دانشمند با اعجاب و تحسين و حرمت بسيار نگريسته شد. علامه حلى دانشمند معروف شيعي آغاز قرن هشتم أو را در عالي ترين رتبه فقاهت دانست (176) و آراء فقهى أو را در آثار خود نقل كرد (177).
فقهاء دوره پنجم به خصوص شهيد أول، فاضل مقداد وابن فهد به آراء أو توجه واعتناء بسيار داشته و تمامى نظرات أو را در مسائل مختلف فقهى در آثار خود نقل نموده اند. شهيد دوم از پيروان همين دوره فقهى در باره وى مى گويد كه أو در ميان فقهاء قديم شيعي از رهگذر تحقيق علمي و دقت نظر كم نظير بوده است (178).

١٦٧ - فهرست شيخ: ١٣٤.
١٦٨ - المسائل الصاغانيه: ١٨ - ١٩.
١٦٩ - أيضا: ١٧ - ٢٢.
١٧٠ - المسائل السرويه: ٢٢٢ - ٢٢٤.
١٧١ - نجاشي: ٣١٢ / المسائل السروية مفيد: 224.
172 - نجاشي: 315.
173 - از جمله مرتضى در انتصار: 77 - 78 - و 80 - 81 و 83 و 217 و 227 و 237 - 243 و 244 و 246 / همو، المسائل الموصلية الثانية: 34 الف / ابن البراج، شرح جمل العلم والعمل: 244 و 251.
174 - قاموس الرجال تسترى 11: 94.
175 - سرائر: 99.
176 - ايضاح الاشتباه علامه: 88 - 89. نيز ببينيد بحر العلوم 3: 205 - 206 / ذريعة 4: 510 و 20: 177.
177 - خلاصه أو: 145 / ايضاح الاشتباه همو: 89.
178 مسالك 2: 222.
(٤٣)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 ... » »»
الفهرست