مقدمه‌اى بر فقه شيعه (فارسي) - السيد حسين المدرسي - الصفحة ٤٩
سلار بن عبد العزيز ديلمى (م 448)، نگارنده كتاب المراسم العلوية والاحكام النبوية قاضى عبد العزيز بن براج (م 481)، نگارنده كتابهاى المهذب والجواهر و شرح جمل العلم والعمل.
أبو الحسن محمد بن محمد البصروى، شاگرد مرتضى و نگارنده كتاب المفيد في التكليف أبو الفتح محمد بن علي كراجكى (م 449).
4 - مكتب شيخ الطائفة:
در مكتب متكلمان چنان كه ديديم أساس فقه ظواهر قرآني و أحاديث مسلم و مشهور بود و به روايات مذهبي به خودى خود به صورت منبع فقه نظر نمى شد.
شيخ الطائفة محمد بن حسن طوسي (م 460) كوشيد با حفظ شكل تعقلى و تحليلي فقه، اعتبار اين گونه أحاديث رامنهاى قرائن و شواهد خارجي بر صحت بازگرداند (215). أو در اين كار توفيق يافت و أساس نوينى براي فقه شيعي گذارد كه با شيوه‌هاى پيشين به كلى فرق داشت.
مكتب شيخ الطائفة در واقع حاصل تركيب عناصر قوام دهنده مكتب متكلمان و مكتب أهل الحديث بود. أو با تأليفات فقهى متعدد خود آفاق تازه اى را به روى فقه شيعي گشود. فقه تفريعى از راه يافتن صور و اشكال گوناگون يك مسأله با كتاب المبسوط أو، وفقه تطبيقي از راه مقايسه ميان مكتب هاى مختلف فقهى اسلامى با كتاب الخلاف وى در فقه شيعي راه يافت. شالوده اين دو كتاب از متون سنى گرفته شده و بدين وسيله بخشي مهم از معارف حقوقى سنى به فقه شيعي انتقال يافته و موجب رشد و شكوفايى بيشتر آن گرديده است. در واقع فقه شيعي در مكتب شيخ الطائفة از ميراث فرهنگى فقهى سنى كه در قرون أولية روى آن بسيار كار شده بود تغذيه كرد وبسط و توسعه يافت.
اين موضوع چهره فقه شيعي را به طور كلى دگرگون ساخت و عمدتا موجب پيشرفت و تحول و تكامل آن گرديد هر چند مفاهيمى غير شيعي را نيز داخل فقه شيعي نمود كه با مباني سنتي آن نا همگون بود. شيخ در اين دو اثر، همه جا نظر خود را بر پايه مباني فقه شيعي به شالوده سنى كتاب افزوده كه بيشتر شكل تحشيه به خود گرفته و گاهى نتوانسته است درست در متن فقه أو هضم و جذب شود. اين روش نوعي آشفتگى و نامنظمى و عدم انسجام در ميراث فقهى شيخ الطائفة پديد آورده كه بعدها به وسيله محقق حلى اصلاح گرديده است.

215 - بحث اخبار آحاد در عدة الأصول وى: 25 - 63 ديده شود.
(٤٩)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 ... » »»
الفهرست