است. ترتيبي كه أو در فقه به وجود آورد در تكامل و به راه درست انداختن فقه شيعي نقش اساسى داشت. شاگرد أو علامه حسن بن يوسف بن مطهر حلى (م 726) نيز همين راه را پيمود. أو در چهار چوب فقه شيخ و ترتيب محقق كوشش پيگيرى براي بسط وتنقيح فقه مبذول داشت و تأليفات فراوانى در فقه تطبيقي وتفريعى وتتبعى و تحقيقى به جاى گذارد كه همه پس از أو مرجع فقهاء و مآخذ أصيل و معتبر فقه شيعي بوده و هست و از آن جمله: مختلف الشيعة، تبصرة المتعلمين، تذكرة الفقهاء، منتهى المطلب، قواعد الأحكام، تحرير الأحكام الشرعية، إرشاد الأذهان، نهاية الاحكام وتلخيص المرام.
نقش مهم علامه در فقه و اثر بازمانده از وى دو چيز است يكى تبسيط و توسعه بي نظير بخش معاملات بر أساس استفاده از قواعد مشهور فن كه بيشتر از فقه أهل سنت گرفته شده وعلامه به خاطر آشنايى كامل با مباني فقهى آنان توانست گسترش بي سابقه اى به مباحث تفريعى، وشقوق وفروع فقهى شيعي در آن أبواب دهد. ديگر آن كه أو به دليل آشنايى كامل با رياضيات، در مباحث مربوط فقه از قواعد رياضى بهره فراوان برد و نخستين فقيه مشهور شيعي بود كه رياضيات را در فقه آورد (225). أو همچنين با كارهاى رجالي خود و تدوين و گروه بندى روايات از نظر وضع وثاقت (226) به دقت و درستى بنيادى فقه شيعي مدد بسيار نمود. همچنين با تهذيب أصول فقه از راه كتابهاى متعددى كه در اين فن نوشت كمك بسيارى به تنقيح مباني و قواعد فقهى كرد و راه را براي استقلال كامل فقه و أصول شيعي هموار ساخت.
به هر حال فقه شيخ الطائفة كه در ميانه قرن پنجم خود را به عنوان مكتب پيروز و غالب بر جامعه علمي شيعه قبولاند در نيمه دوم قرن هفتم و آغاز قرن هشتم با تهذيب و تنقيح محقق و كوشش و تبسيط علامه به حد كمال خود رسيد و بهترين صورت آن در آثار اين دو دانشمند تجلى كرد.
شاگردان و پيروان آن دو نيز همه در همين چهار چوب تكامل يافته فقهى كار مى كرده اند.
مشهورترين آنان كه نام و آراء ايشان در مآخذ فقهى نقل مى شود عبارتند از:
أبو محمد حسن بن أبي طالب يوسفى آبى، ابن أبي زينب، نگارنده كشف الرموز در 672.
عميد الدين عبد المطلب بن محمد حسينى اعرجى (م 754) نگارنده كنز الفوائد فخر المحققين محمد بن حسن حلى (م 771) نگارنده إيضاح الفوائد و حاشية ارشاد