(نجاشى ص 382 ش 1039; ذريعه 3 / 359 ش 1298).
587. + تجارب الامم / أبو على احمد بن محمد بن يعقوب (ابن) مسكويه (م 421) ذريعه 3 / 347 ش 1252 فرج المهموم 133، 192، 210 - 211 طرائف 275 / [ند 78] عنوان فوق در فرج المهموم 192 و 210 آمده است. در فرج المهموم 133 " تاريخ " و در ذريعه " تجارب الامم وتعاقب الهمم في التواريخ ونوادر الاخبار " ياد شده است.
براى بحث درباره اين تأليف از جمله نسخه ها و چاپهاى پيشين نك‍:, Arkoun 127 - 120. pp, Contribution. تحقيق كامل اين كتاب كه عمدتا بر نسخ اياصوفيا 1321 - 3116 مبتنى است، توسط أبو القاسم امامى در دست انتشار است (تهران 1987 -).
موارد نقل شده در فرج المهموم (درباره منصور ومأمون) احتمالا (به ترتيب) در جزء سوم و چهارم نسخه ء اياصوفيا آمده است (مق‍: مقدمه امامى بر جلد 1 تحقيق او، ص 37). ظاهرا اين اجزاء هنوز به چاپ نرسيده است. (من تنها دو جلد اول و دوم چاپ امامى را ديده ام كه حوادث تا سال 103 را دارد).
ابن طاووس در طرائف 1 از " ابن مسكويه صاحب التاريخ المسمى بحوادث الاسلام " ياد كرده است (كلمه " المسمى " در طرائف 1 نيامده اما در بحار 49 / 208 كه اين نقل در آنجا آمده، ياد شده است). اين عنوان در جاى ديگرى ثبت نشده و به احتمال زياد مقصود همان كتاب تجارب الامم است.
588. * * + كتاب تجزئة القرآن / أبو الحسين احمد بن جعفر بن محمد بن عبد (يا:
عبيد) الله المنادى (م 334 يا 336) سعد السعود 20، 237 - 238 در سعد 20 بجاى " تجزئة " اشتباها " تجربة " چاپ شده; ابن طاووس كه نسخه ء دستنويس مؤلف را داشته، آن را " تلخيص " توصيف مى كند (ظاهرا از تأليف طولانى المنادى). مورد