بدين نام هم معروف بودند] زيرا احمد بن حنبل از نژاد حرقوص بن زهير الخارجي بوده است. برخى مى گويند طبري اين عنوان را آورده زيرا بربهارى حنبلي [م 329; نك‍:
دائرة المعارف چ 2 مقاله " بربهارى " (از: Laoust. H)] حديث غدير را مورد خدشه قرار داده بود ". در اقبال (ص 663 / 453) ابن طاووس مى گويد: " [در ميان دلائلى كه رسول خدا [ص] حضرت على [ع] را به عنوان امام نصب كرد: يكى] روايت محمد بن جرير الطبري صاحب التاريخ الكبير در كتابي با عنوان " الرد على الحرقوفيه " است; وى در اين تأليف روايت غدير را كه مربوط به نصب امام على [ع] به عنوان ولى از طرف پيامبر [ص] [و تاييد] مقام شامخ او است از هفتاد و پنج طريق روايت كرده است ". او اين تأليف (كه درباره آن ابن طاووس مى گويد كه فعلا نسخه‌اى از آن در دست ندارد [اقبال 663 / 453]) را چنين توصيف مى كند (اقبال 669 / 457) كه مشتمل بر يك مجلد است. ابن كثير (11 / 147) شايد به نسخه ديگرى اشاره كرده آنجا كه مى گويد او كتاب طبري مورخ را ديده كه مشتمل بر دو مجلد بزرگ درباره حديث غدير بوده است (وقد رأيت له كتابا جمع فيه احاديث غدير خم في مجلدين ضخمين). اين كه كتاب (حديث) الولاية والرد على الحرقوصية يك تأليف باشند در سخن نعمت الله جزائري نيز مورد تأييد قرار گرفته است. او مى گويد محمد بن جرير طبري صاحب تاريخ از هفتاد و پنج طريق روايت كرده; او كتابي مستقل در اين باره نوشته و آن را الرد على الحرقوصية ناميده و خاطرنشان كرده كه اين را در رد بر حرقوصيه (للرد على الحرقوصيه) تأليف كرده يعنى حنابله [آنها بدين عنوان ناميده شده اند زيرا] احمد بن حنبل نواده حرقوص بن زهير بوده است (جزائري، انوار 1 / 128); در حقيقت گر چه " حرقوص " نامى در ميان اجداد احمد بن حنبل بوده (نك‍: ارجاعاتى كه Gilliot در ص 86 ش 86 داده) اما اين حرقوص غير از حرقوص بن زهير خارجي است. روزنتال و Gilliot اين را كه حرقوص (مگس يا پشه) به عنوان تمسخر باشد مطرح كرده اند وروزنتال حدس مى زند كه آن را به ناقد طبري أبو بكر بن ابى داود سجستاني (يعنى عبد الله بن سليمان بن الاشعث) (م 18 ذى حجة 316; مق‍: تاريخ بغداد 9 / 464 - 468) اطلاق كرده اند.
اصل حرقوصيه هر چه باشد دو نكته را مى توان اثبات كرد: الف: ابن طاووس (و