كتابخانه ابن طاووس (فارسي) - إتان گلبرگ - الصفحة ١٠٠
Ahlwardt در شناساندن نسخه ء برلين 2177 از طرائف اين است كه ابن طاووس مؤلف و عبد المحمود ويراستار كتاب مى باشد (نك‍: Verzeichnis ج 8 ص 486).
استفاده غير عادى از نام مستعار مى تواند ناشى از تقيه باشد. كتاب، بيان كننده ء عواطف شديد ضد سنى بوده و مى توانسته براى ابن طاووس مشكلاتى را با حكومت بنى عباس بوجود آورد. نكته ء ديگرى كه مسأله ء تقيه را تثبيت مى كند اين است كه:
ابن طاووس در " طرف " به طرائف اشاره مى كند اما روشن نمى كند كه وى نويسنده ء آن است بلكه تنها سفارش به خواندن آن به خواننده ها دارد. حر عاملي شك ندارد كه استفاده از اسم مستعار براى تقيه بوده است " زيرا او بيشتر در همان بلد خلفاى عباسى بسر مى برده است " (اثبات 4 / 36، نيز نك‍: 3 / 165).
همچنين حدس زده شده كه ابن طاووس نويسندگى خود نسبت به طرائف را، هم در طرائف و هم در طرف به اين دليل كه آنها قبل از هجوم مغول تأليف شده بود، پنهان كرده است (ذريعه 15 / 162). اما اين حدس با اين مطلب كه ابن طاووس نويسندگى خود را نسبت به طرائف در چند نوشته كه پيش از سال 656 (قبل از سقوط بغداد) نوشته اعتراف مى كند - جمال، كشف، اجازات، اقبال وسعد السعود - سازگارى ندارد.
در مورد كشف مى توان استدلال كرده كه چون به عنوان وصيتى براى فرزندان نگاشته، از اين كه كتاب در دسترس مخالفان قرار گيرد خطرى در ميان نبوده. است اما مشكل بتوان همين استدلال را درباره‌ء سعد كرد كتابي كه به عنوان راهنماى كتابخانه ء ابن طاووس نوشته شده بود. همينطور درباره‌ء جمال و اقبال نيز اين استدلال بى ثمر است زيرا آنها كتب ادعيه‌اى هستند كه بطور طبيعى براى مخاطبان زيادى در نظر گرفته شده اند. حدس من اين است كه طرائف (و نيز طرف) در دوران سكونت طولانى ابن طاووس در بغداد نوشته شده و بعد از آن كه وى بغداد را براى حصون شيعى حله، نجف و كربلا ترك كرده احساس كرده كه نام بردن از خود در تأليف طرائف، ديگر خطرى ندارد. (فرضيه ء

. همين شيوه را برادر ابن طاووس يعنى جمال الدين احمد در كتاب عين الغبرة في غبن العترة " در پيش گرفته و در آنجا به رسم تقيه عناوين كتاب را با قال " عبد الله بن اسماعيل " بيان كرده. نك‍:
فهرست مجلس ج 13 ص 239. م
(١٠٠)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 ... » »»
الفهرست