كتابخانه ابن طاووس (فارسي) - إتان گلبرگ - الصفحة ٤٥
آنها تنها براى كسانى كه درگير مجادلات كلامى هستند مفيد فايده بوده اند. (153) گر چه ابن طاووس در هيچ مورد شرحى منظم از عقايد خود را عرضه نمى كند، تصوير كلى كه از نوشته‌هايش بدست مى آيد، تصوير مردى است با افكارى روشن در باره همه مسايل مهمى كه در انديشه شيعه دوازده امامى وجود دارد. به عنوان مثال درباره عصمت انبياء و ائمه، وى معتقد است كه آنان كاملا از گناهان كبيره وصغيره مبرا بوده و نصوصى را كه در ظاهر با اين عقيده منافات داشت، تفسير مى كرد. (154) همينطور، نقلهايى كه رسول خدا [ص] را كمتر از يك فرد كامل نشان مى داد، رد مى نمود. (155) درباره موضوع چگونگى وفات ائمه، گفته اند كه ابن طاووس اين عقيده را كه امام رضا [ع] بدست مأمون شهيد شده، رد كرده است. بدين ترتيب از عقيده مشهورى كه همه ائمه وفات غير طبيعى داشته اند فاصله گرفته است. (156) عقيده ابن طاووس به اينكه احاديث امام منبع اصلى دانش دين است، به علاوه پرهيز وى از فقه و مخالفت با كلام و به ويژه با معتزله، از جمله ويژگيهاى اخبارىهاى دوره صفوى است. برخورد مخالفت آميز آشكار وى با تسنن، اختلاف روشنى با برخورد مدارا گونه أبو جعفر طوسى بويژه استاد او شريف مرتضى دارد. اين موضوع ياد آور تشيع قبل از آل بويه است. او همچنين پيشگام مواضع مجلسى و ديگر علماى عهد صفوى است. تأكيد ابن طاووس بر زيارات و پافشارى بر اهميت روزهاى ياد بود شيعى و نمازهاى مستحب و ديگر اعمال عبادى، نشان دهنده عناصر توده‌اى و عمومى (popular) در انديشه اوست. بويژه نكته قابل توجه، دفاع وى از كارهايى نظير

(١٥٣). الاجازات ص ١٨ / ٤٣. شباهت با بعضى از آراء غزالي درباره علم كلام قابل توجه است. مق‍:
. ٣٩٠ - ٣٧٣. pp, studies, yafeh - lazarus (١٥٤). نك‍: سعد السعود ص ٨٢، به آن اشاره شده در: جوامع الجامع. براى ابن طاووس پذيرش تفسير يك دعاى امام كاظم [ع] كه در آن امام از معصيت خداوند، استغفار مى كند، دشوار بود.
ابن طاووس در جواب سؤال ابن علقمى مى گويد: امام خواسته است تا ديگران توبه را بياموزند يا آنكه كلمات آن حضرت از روى تواضع است. اما ابن طاووس از اين پاسخهاى خود مطمئن نبود. اين داستان را على بن عيسى اربلى نقل كرده و تفسير خود را ارائه مى دهد (اربلى، كشف ج 3 صص 42 - 44).
(155). نك‍ - المراد من الجياد، - كتاب المرشد.
(156). اربلى، كشف 3 / 72. مق‍: بحار 49 / 311 - 312.
(٤٥)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 40 41 42 43 44 45 46 47 49 50 51 ... » »»
الفهرست