كتابخانه ابن طاووس (فارسي) - إتان گلبرگ

آورده و هيچ توضيحى در باره آنها نداده است. از بسيارى از اين تأليفات در سعد و اليقين نيز ياد شده است و بنابراين مربوط به كتابخانه او بوده است. 50 گمان معقول اين است كه تعداد قابل توجهى از كتابهايى كه در تأليفات خود به جز سعد واليقين از آنها نقل كرده و در اين دو كتاب از آنها ياد نشده، در ملكيت او بوده است. اگر اين حدس درست باشد مى توان گفت ابن طاووس اكثريت كتابهايى كه در " فهرست " آمده مالك بوده است. بنابراين " فهرست "، مشتمل بر عناوين كتابهايى است كه متعلق به كتابخانه ء وى بوده يا آنها را در جائى ديگر ملاحظه كرده است. تعداد تأليفاتى كه او از آنها در نوشته‌هاى برجاى مانده نقل كرده، بطور قابل ملاحظه‌اى بيش از كتابهايى است كه معاصران وى - چه سنى، چه شيعه - از آنها نقل كرده اند. 51 گر چه كتابخانه ء ابن طاووس داراى تأليفاتى در باره همه رشته‌هاى عمده علوم

. ١٢٥ / ٣٦٢; براى " الخزانة النظامية العتيقة نك‍ -> كتاب الاربعين [ابن ابى الفوارس]); مستنصريه (اقبال ٥٢١ / ٣٠٦ - ٣٠٧); وقف الزيدى (طرائف ٦ / ٢); تربة الاخلاطية (طرائف ص ٤٢٤ / [ند ١٢٨]) و كتابخانه ء مدرسه ء ام الخليفة الناصر (اليقين ص ١٩٧ / ٥٠٦) كه هر دو در ناحيه غربى شهر قرار داشتند. چهار كتاب مربوط به كتابخانه ء " مشهد على بن ابي طالب " در نجف بوده است (فرج المهموم ٩٢; سعد السعود ٣٢; طرائف ١٣٧ / [ند ٣٣]، ١٣٨ / [ند ٣٣]). سه كتاب ديگر از كتابخانه ء امام كاظم عليه السلام (به ظن قوى در كاظمين (اقبال ٧١ / ٥٩٩ - ٦٠٠); در وقفى با نام " الطاهر " در كوفه (سعد ٣٩) و در كتابخانه ء فرزندان ورام بن ابى فراس (از محل ياد نشده) به ترتيب بوده است (سعد ٤٠). ابن طاووس به نسخه هائى از كتابخانه ء حافظيه (سعد ٥٧٠) ، كتابخانه ء مدرسه‌اى با نام " التركي " در واسط (الملاحم ص ١٥ / ١٧) و كتابخانه ء " الظافرية " (كذا في الاصل (اليقين ١٤٢ / ٣٩٣) اشاره مى كند. ظاهرا او اين كتابخانه ها را نديده است. براى جزئيات بيشتر نك‍: " فهرست ". و نيز مق‍: آل ياسين صص ٣٠٧ - ٣٠٨.
٥٠. مث‍: تفسير القمى در فرج المهموم صص ٢٥ - ٢٧ بدون اشاره به محل نسخه ء آن; و چنين است تفسير ابن عقده كه در محاسبة النفس ص ١٧ / ٧ از آن نقل شده است. از هر دو تأليف مذكور در سعد السعود ياد شده است. از تأليفاتى چند در اليقين نقل شده و از همانها جاى ديگر بدون توضيح ياد شده است; مث‍: از الخصائص العلويه " نطنزى " در مهج الدعوات صص ٢١٤ - ٢١٥ نقل شده است; از دلائل الامامة طبري در شش كتاب مختلف به علاوه اليقين از آن ياد شده است.
حلية الاولياء أبو نعيم كه در پنج كتاب ديگر از آن نقل شده والجمع بين الصحيحين الحميدى كه در چهار كتاب ديگر از آن نقل شده است.
51. از آنجا كه كمتر از نصف نوشته‌هاى ابن طاووس باقى مانده است نمى توان به تمامى عناوينى كه او از آنها ياد كرده آگاهى يابيم; اما آنچه بر اساس شواهد موجود مى توان گفت اين است كه نتيجه با آنچه شهيد آورده متفاوت نخواهد بود.

(١٣٤)