كتابخانه ابن طاووس (فارسي) - إتان گلبرگ - الصفحة ١٣٢
باره تفسير قرآن و امور مربوط به آن مى باشد. از مقايسه ميان دو باب و توصيف كتابخانه ء او در كشف بدست مى آيد كه تأليفات ذكر شده در سعد السعود، تنها بخشى كوچكى از كتابخانه ء او مى باشند. 45 بر اساس تنها سخنى كه به صراحت در اين باره آمده كتابخانه ابن طاووس در سال 650، مشتمل بر نزديك به 1500 عنوان كتاب بوده است. اين تعداد را محمد بن مكى العاملي شهيد اول (م 786) در سال 776 در دوران اقامت در حله ياد داشت كرده بود. 46 شهيد اول منبع آگاهى خود را ياد نكرده است. بعيد مى نمايد كه منبع وى يك منبع شفاهى باشد زيرا محتمل نيست كه كسى تا يك قرن بعد، تعداد كتابهاى كتابخانه‌اى را در سال مخصوصى بداند. بنابراين شهيد اول بايد از منبعى مكتوب، بى واسطه يا مع الواسطة نقل كرده باشد كه محتملا متنى مفقود از خود ابن طاووس است. چنين كتابي مى تواند " الابانه " باشد زيرا يك فهرست، طبيعى ترين وسيله براى اين نوع آگاهى است و الابانه، همانگونه كه يادآور شديم در حدود سال 650 نوشته شده است. اگر اين فرض درست باشد، بر رقمى كه شهيد اول براى كتابهاى كتابخانه ء ابن طاووس ياد كرده بيشتر مى توان اعتماد كرد تا ارقامى كه براى ديگر كتابخانه ها داده شده است. آنچه ما از خود ابن طاووس مى دانيم اين است كه در اواخر حيات وى (در تاريخى كه نمى توان با يقين

45. همان صص 64 - 298. ترتيب فهرست بر مبناى موضوع، مطابق با سنتى است كه در بسيارى از كتابخانه‌هاى ديگر از جمله مستنصريه به كار مى رفته است (مق‍: Pinto ص 229). ممكن است كه كتابها در قفسه‌ها روى همين مبنا منظم مى شده است (مثلا به جاى تنظيم بر اساس اندازه ء كتاب)، نهادن كتابهاى مقدس در آغاز فهرست مى تواند نشانگر سنت همان دوران باشد; به هر روى رعايت اين شيوه در فهارس، عادت فهارس كتابخانه‌هاى اروپا در قرون ميانه بوده است. مق‍:
302. p, 1890, Leipzig, Ueber Mittelalterliche Bibliotheken, Gottlieb. Th 46. جمله شهيد اول در مجموعه‌اى كه به نام " مجموعه الشهيد " شهرت داشته و وى در حله استنساخ كرده آمده است (نك‍: ذريعه 20 / 112 ش 1266); شمس الدين محمد بن على بن الحسن الجبعى (يا: الجباعى) (م 866) پدر بزرگ بهاء الدين عاملي در سال 861 آن مجموعه را استنساخ كرده و نسخهء او به عنوان " مجموعة الجبعى " (يا جباعى) شهرت دارد (ذريعه 20 / 77 ش 1996). جمله شهيد در ذريعه 2 / 264 - 265 نقل شده است.
. نسخه‌اى از اين مجموعه در كتابخانه ء ملك موجود است كه بنده عكس آن را نزد جناب آقاى رضا مختارى ملاحظه كردم.
(١٣٢)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 ... » »»
الفهرست