كتابخانه ابن طاووس (فارسي) - إتان گلبرگ - الصفحة ٤٢٢
كتاب المواليد را به جهضمى منسوب مى كند. در اين نسبت ترديد وجود دارد. زيرا مطالبى كه ابن طاووس از اين كتاب به آن اشاره مى كند مربوط به مسائلى است كه مربوط به زمانى پس از درگذشت جهضمى است; از جمله تاريخ وفات امام عسكري [ع] (در 260) (اقبال); و نيز اسامى دوازده امام و نواب اربعه (طرائف). اين بدين معنى است كه يا بخش مربوط به ائمه و نواب را مؤلفى ديگر بر اصل كتاب افزوده يا آنكه تأليف مزبور را شخصى متأخر از جهضمى تأليف كرده است. آقا بزرگ (ذريعه 4 / 473) شاهدى براى احتمال دوم بدست مى دهد. او نسخه‌اى از اين تأليف ديده كه مؤلف محمد بن احمد بن محمد ابن ابى الثلج (م 322 بنابر تاريخ بغداد 1 / 338; يا م 325 بنابر قول طوسى، رجال ص 502 ش 64) بوده است. جهضمى در اين نسخه ء در برخى از اسانيد به عنوان راوي آمده است. اما در ذريعه (23 / 235) بار ديگر جهضمى به عنوان مؤلف اين كتاب شناسانده شده است و در نهايت عبد العزيز طباطبائي (اهل البيت 1 / 2، 1406 ص 53) اظهار مى دارد كه اين تأليف در مجموعه‌اى در تهران با عنوان " تاريخ الائمة " باقى مانده است. در اين نسخه ء از جهضمى به عنوان مولف ياد شده است. خلاصه اينكه " كتاب المواليد " كه ابن طاووس ديده يا تأليف جهضمى بوده وابن ابى الثلج مطالبى در تكميل آن بر آن افزوده بوده و يا آنكه مؤلف ابن ابى الثلج بوده و به اشتباه به جهضمى نسبت داده شده است. قضاوت قطعى بايد موكول به بررسى نسخه‌هاى موجود شود. * 4 گرايش مذهبى ابن ابى الثلج چندان روشن نيست. در برخى از منابع او را سنى و يكى از اتباع متقدم مذهب " جريريه " شناسانده اند (مق‍: 65. p, Tabari, Rosenthal); اما در منابع شيعى، وى شيعه و يكى از شيوخ هارون التلعكبرى دانسته شده است (نجاشى ص 381 ش 1037; طوسى، فهرست ص 183 ش 663; طوسى، رجال ص 502).
گرايش مذهبي جهضمى نيز مبهم است; ابن طاووس (طرائف) او را سنى و دشمن اهل بيت مىشناساند; وى براى تأييد اين نظر خود (مهج) عبارتى از تاريخ بغداد (مق‍:
13 / 287 - 289) نقل مى كند كه در آنجا آمده است: متوكل نزديك بود كه جهضمى

. درباره‌ء مؤلف كتاب كه جهضمى يا ابن ابى الثلج يا شخص ديگرى است نك‍: مقدمه محقق بر چاپ همين كتاب صص 51 - 58. م
(٤٢٢)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 ... » »»
الفهرست