مقدمه‌اى بر فقه شيعه (فارسي) - السيد حسين المدرسي - الصفحة ٥٩
و به زودى مورد پيروى بيشتر فقهاء آن سامان قرار گرفت (230). سپس در إيران نيز به مرور از ميانه و نيمه دوم قرن مزبور هوادارانى يافت و بسيارى از فقهاء در شهرستانهاى مختلف از آن جانبدارى كردند (231). حوزه أصفهان كه بزرگ ترين مركز علمي شيعه در آن ادوار بود بيشتر در دست اصوليان بود هر چند مجلسي أول متمايل به اخبار يگرى بود (232) و مجلسي دوم خود مى گويد كه روش أوحد وسطى ميان اخباريان واصوليان است (233). زين الدين علي بن سليمان بن درويش بن حاتم قدمي بحراني (م 1064) اين گرايش را از إيران به بحرين برد (234). در آن ادوار كار اين گرايش هنوز به افراط زياد نرسيده بود. با اين همه در گيرى ميان اخباريان و اصوليان از أواخر همين قرن پديدار گرديد (235).
اخبار يگرى از دهه هاى نخستين قرن دوازدهم بر همه مراكز علمي شيعه در إيران و عراق غلبه كرد و چند دهه فقه شيعي را در تصرف انحصارى خود داشت. تا در نيمه دوم اين قرن - چنان كه اندكى بعد خواهيم ديد - مجددا در برابر گرايش أصولي به سختى شكست خورد و از ميدان بيرون رفت. مركز اصلى اين گرايش در اين دوره بحرين بود و پس از زوال اخبار يگرى در إيران و عراق، همچنان در آن منطقه باقي ماند كه تا به امروز در آن ديار مسلط ومتبع است.
فقهاء اخبارى كه در نيمه دوم قرن يازدهم تا پايان قرن بعد صاحب انظارى مخصوص به خود بوده و در فقه نا مبردارند تنى چند بيش نيستند كه از آن ميان ملا محسن فيض كاشاني و يوسف بن أحمد بحراني نگارنده الحدائق الناضرة (م 1186) با داشتن روشى معتدل مقامي ارجمند دارند.
محمد بن الحسن الحر العاملي (م 1104) نگارنده وسائل الشيعة نيز از بزرگان پيروان اين روش است. نام چند تن ديگر از سرآمدان گرايش اخبارى چنين است.
خليل بن غازي قزوينى (م 1088) نگارنده دو شرح بر كافى نعمت الله بن عبد الله جزائرى (م 1112) نگارنده غاية المرام و كشف الاسرار سليمان بن عبد الله بحراني ماحوزى (م 1121)

230 - ببينيد لوامع صاحبقرانى 1: 16 / روضات 1: 137.
231 - ببينيد روضة المتقين 1: 21.
232 - لوامع صاحبقرانى 1: 16 / و 30 / روضات 1: 136 - 137 و 2: 119.
223 - رساله سيروسلوك مجلسي دوم: 53 ر. نيز ببينيد زاد المعاد: 557 - 558 ذيل سخن از خمس وانفال (نيز حدائق 12: 268 كه همين عبارت مورد استناد را از زاد المعاد ترجمه و نقل كرده است).
234 - لؤلؤة البحرية: 13 / قصص العلماء: 277 / ذريعة 15: 76. مقصود از بحرين طبعا مدلول قديم اين نام است. مركب از جزيرة بحرين ومنطقه قطيف واحساء در شمال شرقي شبه جزيره عربى.
235 - ببينيد روضات 1: 134 - 135. نيز رساله السهام المارقه شيخ على نواده شهيد دوم: 7 پ 10 ر.
(٥٩)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 65 ... » »»
الفهرست