كتابخانه ابن طاووس (فارسي) - إتان گلبرگ - الصفحة ٣٧٨
عبد الله بن سعيد [طرائف 2 به اشتباه: المحسن بن مسعود] العسكري مؤلف كتاب " المواعظ والزواجر " كه مخالف بارز اهل بيت بوده، شرح كرده است. اين اشاره به سخن ابن بابويه است كه: من از الحسن بن عبد الله بن سعيد العسكري خواستم تا اين خبر را براى ما توضيح دهد (معاني الاخبار ص 344; اين توضيح در صص 344 - 347 آمده است).
ابن طاووس سه علت براى ترجيح اين روايت خطبه امام على [ع] بر آنچه در نهج البلاغه (به عنوان خطبه سوم) آمده ياد مى كند: اولا: روايت معاني الاخبار در برابر نهج البلاغه داراى اسناد است; ثانيا: روايت معاني را يك مؤلف ضد شيعى تفسير كرده و بطور ضمنى صحت آن را تأييد نموده است; ثالثا: روايت معاني اقدم از روايت نهج است و تاريخ درگذشت مؤلف و نيز نسخه معاني كه ابن طاووس استفاده كرده و آن را 331 ياد مى كند، هر دو بر تولد شريف رضى (359) مؤلف نهج البلاغه (و حتى تولد برادر بزرگ او شريف مرتضى [355]) تقدم دارد (طرائف 419 - 420) [طرائف 2 ص 127 / طرائف * طرائف * *)).
نكته‌اى كه درباره اسناد گفته شده روشن است; اما علل ديگرى كه وى ياد كرده مشكلاتى دارند: فرض ضد شيعى بودن عسكري با اينكه او چندين بار به عنوان راوي ابن بابويه ظاهر مىشود سازگار نيست; اين سبب شده تا برخى از علما در اينكه شيخ ابن بابويه همان مؤلف " المواعظ والزواجر " (م ذى حجه 382) باشد ترديد كنند. نك‍: نوابغ صص 88 - 90; رياض 1 - 200 - 201; اعيان 22 / 140 - 154. آنچه بر مشكل مىافزايد ادعاى ابن طاووس درباره تاريخ وفات صدوق است. همانطورى كه از نقلهاى او از " معاني " در تأليفات غير طرائف بدست مى آيد، او از هويت مؤلف آگاهى داشته و به سختى مى توان گفت او از اين كه ابن بابويه در 381 يعنى 22 سال بعد از تولد رضى در گذشته بى اطلاع بوده است. شايد بتوان گفت كه ابن طاووس تاريخ ابن بابويه با پدرش على بن الحسين كه در 329 درگذشت اشتباه كرده اما اين نظر چندان محتمل نيست.
همينطور پذيرش سخن وى درباره نسخه معاني كه در سال 331 نوشته شده دشوار مى نمايد. مى توان بر اساس شواهد داخلى اثبات كرد كه معاني ابن بابويه پس از 354 به
(٣٧٨)
الذهاب إلى صفحة: «« « ... 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 ... » »»
الفهرست